10+1 Σημεία Για Τη Φυσική Καλλιέργεια

10+1 Σημεία Για Τη Φυσική Καλλιέργεια

1. Τι Είναι Φυσική Καλλιέργεια;

Εμπνευστής της φυσικής καλλιέργειας είναι ο Μασανόπου Φουκουόκα, Ιάπωνας φυτοπαθολόγος. Ο Φουκουόκα, όταν ήταν 25 χρόνων, αμφέβαλλε για τα θαύματα της σύγχρονης γεωπονικής επιστήμης και ύστερα από ένα όραμα κατανόησε ότι όλα τα επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού είναι χωρίς νόημα μπροστά στην ολότητα της φύσης. Ο Φουκουόκα, ονομάζει τη φυσική καλλιέργεια και "μέθοδο τού να μην κάνεις τίποτα" (do nothing). Η φυσική καλλιέργεια είναι η αληθινή, αρχέγονη μορφή γεωργίας. Είναι μια μέθοδος γεωργίας όπου σπέρνουμε μεγάλη ποικιλία σπόρων, τυλιγμένων με κοκκινόχωμα, πριν από τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου. Τα φυτά που θα βλαστήσουν θα είναι τα φυτά που ταιριάζουν στο οικοσύστημα της περιοχής και με αυτά θα σπείρουμε τον δεύτερο και τρίτο χρόνο. Στη φυσική καλλιέργεια δεν χρησιμοποιούνται τα ακόλουθα: Κατεργασία του εδάφους (όργωμα), λιπάσματα, κλάδεμα, ζιζανιοκτόνα, βοτάνισμα.

2. Ποια Η Φιλοσοφία Της;

Έχει ως φιλοσοφική αφετηρία την άποψη ότι η φύση είναι τέλεια, σε αντίθεση με την ανθρώπινη γνώση, που είναι ατελής και περιορισμένη. Ο βασικός στόχος του φυσικού καλλιεργητή είναι να υπηρετήσει τη φύση, να δημιουργήσει γόνιμο έδαφος, στη συνέχεια υγιή φυτά και τέλος να ικανοποιηθεί οικονομικά. Έχει μια ολιστική θεώρηση και βασίζεται στη διαισθητική μη χωριστική γνώση.

3. Πως Εφαρμόζεται;

Γενικά η μέθοδος παρασκευής των σβόλων είναι πολύ απλή. Βάζουμε μια ποσότητα σπόρων (300 γραμμάρια) μαζί με 3 κουβάδες κοκκινόχωμα, 3 κουβάδες πριονίδι, λίγο φυτόχωμα από δάσος και νερό σε μπετονιέρα. Μετά χύνουμε το μίγμα σε πλαίσιο, για να πάρουν σχήμα οι σβώλοι.Τους αφήνουμε για δυο μέχρι τρεις μέρες στον ήλιο για να στεγνώσουν και μετά ρίχνουμε τρεις σβώλους ανά τετραγωνικό μέτρο στο χώρο όπου θα σπείρουμε. Η κάλυψη με κοκκινόχωμα προστατεύει τους σπόρους, ώστε να μη φαγωθούν από πουλιά και τρωκτικά, ενώ η επιλογή της εποχής σποράς μέσα στην περίοδο των βροχών εξασφαλίζει στους σπόρους τις καλύτερες συνθήκες για να βλαστήσουν. Γενικά είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν σπόροι από δασικά δέντρα, οπωροφόρα, φυτά χλωρής λίπανσης, λαχανικά και δημητριακά. Ένα χρόνο μετά τη σπορά, μερικά από τα φυτά θα έχουν επιζήσει δίνοντας μια ένδειξη για το τι ταιριάζει στη συγκεκριμένη γη και κλίμα. Επανερχόμενοι για δεύτερη και τρίτη χρονιά, γνωρίζουμε τελικά τα φυτά με τα οποία θα ξεκινήσουμε σε μια δεδομένη περιοχή.

4. Γιατί Σπορά Με Μεγάλη Ποικιλία Από Σπόρους;

Σπέρνοντας μια μεγάλη ποικιλία σπόρων, μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι κάποιοι θα βλαστήσουν, όσο κακές και αν είναι οι συνθήκες. Αν έστω και για μικρό χρονικό διάστημα καλυφθεί η επιφάνεια της γης με βλάστηση, θα επιτευχθεί μείωση της θερμοκρασίας. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ο ρόλος των φυτών-πιλότων είναι να βοηθήσουν στη δημιουργία συνθηκών που θα επιτρέψουν και σε άλλα φυτά να βλαστήσουν. Ένας δεύτερος λόγος για τον οποίο σπέρνουμε ποικιλία φυτών και μικροοργανισμών είναι για να αφυπνίσουμε την κοιμώμενη ουσιαστικά γη. Η γη δεν επανέρχεται στη ζωή με το φύτεμα μόνο ωφέλιμων φυτών σε μια άγονη, γυμνή έκταση. Τα φυτά δεν αναπτύσσονται απομονωμένα. Για να αναπτυχθούν, για παράδειγμα, δέντρα και να φτάσουν σε ένα μεγάλο ύψος, χρειάζεται αρκετό έδαφος για το αντίστοιχο ριζικό σύστημα. Ακόμη, απαιτούνται χαμηλότερα δέντρα για να προστατεύσουν τη βάση των ψηλότερων, ενώ αναγκαία είναι επίσης η παρουσία κάτω από αυτά θαμνωδών και ποωδών φυτών, καθώς και μικροοργανισμών. Ένα μεγάλο δηλαδή δέντρο είναι η αποκρυστάλλωση της συνεργασίας πολυάριθμων έμβιων. Όταν δημιουργηθεί ένα μεγάλο δάσος με ψηλή πυκνότητα βλάστησης, τότε θα αρχίσει να πέφτει και η βροχή. Σύννεφα θα σχηματιστούν πάνω από το βουνό και θα υψωθούν πάνω από τις κοιλάδες. Οι πρωταρχικοί παράγοντες στο δάσος δεν είναι μόνο τα ψηλά δέντρα. Οι φτέρες, τα βρύα, τα πεσμένα φύλλα, όλα παίζουν το ρόλο τους.

5. Ποια Η Διαφορά Της Φυσικής Καλλιέργειας Από Την Επιστημονική Γεωργία;

Στην επιστημονική γεωργία χρησιμοποιούνται τα ακόλουθα: Κατεργασία εδάφους, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, κλάδεμα, ζιζανιοκτόνα και βοτάνισμα, ενώ στη φυσική καλλιέργεια δεν χρησιμοποιούνται καθόλου.

6. Ποια Η Διαφορά Της Φυσικής Καλλιέργειας Από Τη Βιολογική Ή Οργανική Γεωργία;

Στη βιολογική ή οργανική γεωργία χρησιμοποιείται η κατεργασία του εδάφους, το κλάδεμα, το βοτάνισμα και τα οργανικά λιπάσματα ενώ στη φυσική καλλιέργεια δεν χρησιμοποιούνται καθόλου. Επίσης, οι τιμές πώλησης των προϊόντων της φυσικής καλλιέργειας είναι κατά πολύ φθηνότερες από αυτές της οργανικής ή βιολογικής γεωργίας.

7. Ποια Η Διαφορά Της Φυσικής Καλλιέργειας Από Την Παραδοσιακή Γεωργία;

Στην παραδοσιακή γεωργία χρησιμοποιούνται η κατεργασία εδάφους, τα λιπάσματα, το κλάδεμα και το βοτάνισμα, ενώ στη φυσική καλλιέργεια δεν χρησιμοποιούνται καθόλου.

8. Ποιοι Μπορούν Να Την Εφαρμόσουν; Ποια Η Οικονομική Πτυχή Της Φυσικής Καλλιέργειας;

Σήμερα, είναι αποδεκτό ακόμη και από τους ίδιους τους υπερασπιστές της χημικής-επιστημονικής γεωργίας, ότι αυτή απέτυχε παταγωδώς. Η πολλά υποσχόμενη Πράσινη Επανάσταση, όχι μόνο δεν έλυσε το πρόβλημα της πείνας στον πλανήτη, αλλά αντίθετα το επιδείνωσε, καταστρέφοντας και ερημώνοντας τεράστιες εκτάσεις γης. Ταυτόχρονα, η ευρύτατη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, μόλυνε ανεπανόρθωτα τα υπόγεια νερά, τις θάλασσες, τα ποτάμια, τις λίμνες, τον αέρα και δηλητηρίασε την υγεία των ανθρώπων. Τέλος, απέτυχε ακόμα και σε οικονομικό επίπεδο, οδηγώντας σε συρρίκνωση τον αγροτικό πληθυσμό. Εξαφάνισε ουσιαστικά τον μικροαγρότη και καθιέρωσε τις μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις. Το κόστος παραγωγής αυξήθηκε υπέρμετρα, οι τιμές των προϊόντων καθηλώθηκαν και οι αγρότες μικρών εκτάσεων οδηγήθηκαν σε μαρασμό. Η φυσική καλλιέργεια έχει μηδενικό κόστος παραγωγής, μιας και δεν χρησιμοποιεί μηχανήματα, φυτοφάρμακα κ.λπ. και επομένως σε όποια τιμή και αν πουλήσει τα προϊόντα του ο γεωργός, έχει κέρδος. Επιπλέον, η γονιμότητα της γης αυξάνει συνεχώς και η παραγωγικότητά της μεγαλώνει. Αντίθετα, το επακόλουθο της χημικής γεωργίας είναι η ερήμωση και εγκατάλειψη της γης. Και μόνο λόγω της υψηλής συγκέντρωσης των αλάτων στο έδαφος, που προκαλείται από τη χρήση των λιπασμάτων, 100.000.000 στρέμματα γης γίνονται ακατάλληλα για καλλιέργεια ετησίως. Η φυσική καλλιέργεια είναι η μόνη απάντηση στα προβλήματα που συσσωρεύτηκαν από τη χημική γεωργία. Σέβεται το περιβάλλον και τον άνθρωπο, συντελεί στη βελτίωση της γονιμότητας της γης και δεν καταναλώνει ενέργεια. Εκτός από τους επαγγελματίες γεωργούς, τη φυσική καλλιέργεια μπορεί να την εφαρμόσει και ο ερασιτέχνης γεωργός.

9. Η Συνεισφορά Της Φυσικής Καλλιέργειας Στην Αύξηση Της Βροχόπτωσης

Λέει ο Φουκουόκα: "Οι έρημοι δεν σχηματίζονται επειδή δεν υπάρχει βροχή, μάλλον η βροχή παύει να πέφτει επειδή έχει εξαφανιστεί η βλάστηση. Η κατασκευή ενός φράγματος στην έρημο είναι μια προσπάθεια να θεραπεύσουμε τα συμπτώματα της ασθένειας, αλλά δεν είναι η στρατηγική που θα αυξήσει τις βροχοπτώσεις. Πρώτα θα μάθουμε πώς θα αποκαταστήσουμε τα παλιά δάση".

10. Σε Ποιες Χώρες Εφαρμόζεται; Τι Γίνεται Στην Κύπρο;

Εφαρμόζεται εδώ και χρόνια στην Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία, Σομαλία και άλλες χώρες. Στην Κύπρο εφαρμόζεται στην περιοχή Αναλυόντα

• 11. Που Μπορώ Να Βρω Περισσότερες Πληροφορίες;

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στα δυο βιβλία που γράφτηκαν από τον Φουκουόκα "Η φυσική καλλιέργεια" και "Η επανάσταση θεού, φύσης και ανθρώπου" ως επίσης και σε διάφορες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο. Μπορείτε να επικοινωνήσετε επίσης με τον Σπύρο Αργυρίδη στο τηλέφωνο 99428142.

• http://www.oikologiafeeo.org/fis10simia.html

g.m.

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΑΙΓΙΝΑ 6-9/6/2008

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ(60PHOTOS)

Ανανεώσιμες Πηγές VS πετρελαίου

• Ανανεώσιμες Πηγές VS πετρελαίου

Στην κρίση του πετρελαίου, μια σειρά από χώρες απαντούν με συγκεκριμένα μέτρα για την εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών. Μην εκπλαγείτε που δεν θα διαβάσετε την Ελλάδα στον κατάλογο. Δυστυχώς, η αναφορά είναι μόνο αρνητική. Με άλλα λόγια, εμείς, μόνο λόγια...

Του Γιάννη Ελαφρού

Η τιμή του πετρελαίου ζεματάει, έχοντας φτάσει πια σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Το πρόβλημα της ενέργειας αναδεικνύεται σε παγκόσμιο διακύβευμα. Eνας θερμός πόλεμος εξαπολύθηκε πρόσφατα και για το πετρέλαιο (Ιράκ), ένας ακόμα προετοιμάζεται (Ιράν), ενώ κλίμα νέου ψυχρού πολέμου, λόγω ενέργειας, διαμορφώνεται μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας. Την ίδια ώρα οι τιμές των καυσίμων πυρπολούν τις τσέπες μας, ενώ οι εκπομπές καυσαερίων ζεματίζουν τον πλανήτη και τρελαίνουν το κλίμα. Ακόμα και ο Τζορτζ Μπους, των στενών σχέσεων με τους ανθρώπους του πετρελαίου και των ανύπαρκτων περιβαλλοντικών ευαισθησιών, ανέβηκε στο βήμα της αμερικανικής Eνωσης Ανανεώσιμων Καυσίμων και καυτηρίασε την «εξάρτηση της Αμερικής από το πετρέλαιο», εξυμνώντας την αιθανόλη, την αιολική ενέργεια και το αυτοκίνητο υδρογόνου.

Είναι μια εποχή που η οικολογική αντίληψη «δικαιώνεται», καθώς εμφανίζεται απλώς… λογική! Αντί πολέμων και εξάρτησης από το πετρέλαιο, η συνεργασία μεταξύ των κρατών για τη βιώσιμη αξιοποίηση των φυσικών πόρων, τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, την αποφασιστική προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Δεν πρόκειται για ουτοπία. Δρόμοι υπάρχουν και αρκετά κράτη τους ανοίγουν. Την ίδια ώρα στην Ελλάδα, μια χώρα προικισμένη με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δεν κινείται σχεδόν τίποτα καθώς λείπει η πολιτική βούληση.

Το πετρέλαιο είναι πολύ, πάρα πολύ ακριβό. Η απογείωση της τιμής του στα 75 δολάρια (από τα 20 δολάρια που ήταν τις δεκαετίες του '80 και του '90) οφείλεται κυρίως στην προσπάθεια των ΗΠΑ, κατά κύριο λόγο, να ελέγξουν τα πετρελαϊκά αποθέματα (π.χ. Περσικός Κόλπος) και στη χρηματιστηριακή κερδοσκοπία. Oλα δείχνουν ότι η περίοδος του πανάκριβου πετρελαίου θα διαρκέσει πολύ. Ο «μαύρος χρυσός» σήμερα αναδεικνύεται σε θηλιά -οικονομική και πολιτική- για τις χώρες που είναι εξαρτημένες απ' αυτόν. Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, ότι το κόστος που καταβάλλουμε αγοράζοντας πετρέλαιο ή βενζίνη είναι μόνο ένα μέρος του πραγματικού περιβαλλοντικού και κοινωνικού κόστους του πετρελαίου. Γι' αυτό το στοίχημα της απεξάρτησης τίθεται επιτακτικά.

Σουηδία: απεξάρτηση από το πετρέλαιο

ΗΣουηδία κήρυξε την ανεξαρτησία της από το πετρέλαιο μέχρι το 2020(!), αξιοποιώντας την αιολική ενέργεια, τα θαλάσσια κύματα και τις τεράστιες ποσότητες βιομάζας από τα δάση της. Hδη λειτουργούν 200 εργοστάσια παραγωγής βιοκαυσίμων από αστικά απόβλητα και κατάλοιπα. Eπιπλέον, θα γίνει προσπάθεια μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας, με αλλαγή της συνολικής κοινωνικής υποδομής, ώστε να γίνει ενεργειακά αποδοτική. Nέα συγκοινωνιακά δίκτυα, καλύτεροι δρόμοι, πιο ορθολογική μεταφορά εμπορευμάτων, βιοκλιματικά σπίτια. Oι αυτοκινητοβιομηχανίες Saab και Volvo, σε συνεργασία με την κυβέρνηση, ετοιμάζουν αυτοκίνητα που θα κινούνται με αιθανόλη και άλλα βιοκαύσιμα. Tο 35% των νέων αυτοκινήτων για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, μέσα στο 2006, θα αποτελείται από «πράσινα αυτοκίνητα»! Λεπτομέρεια: επικεφαλής της ανοιχτής επιτροπής για την ανεξαρτησία από το πετρέλαιο είναι ο Σουηδός πρωθυπουργός. Θεωρείται και είναι θέμα υψηλής πολιτικής προτεραιότητας. Λίγο βορειότερα, στην Iσλανδία, πραγματοποιείται το πείραμα του υδρογόνου. Mε όπλο την άφθονη γεωθερμία της χώρας επιχειρείται η κίνηση όλης της οικονομίας με στοιχεία καυσίμου υδρογόνου.

Βραζιλία: κίνηση με... ζαχαροκάλαμο

Στη Bραζιλία ήδη τα περισσότερα νέα αυτοκίνητα κινούνται με… ζαχαροκάλαμο, ή καλύτερα με αιθανόλη που παράγεται από ζαχαροκάλαμο, αραβόσιτο και σιτάρι. Για πρώτη φορά πέρυσι οι πωλήσεις αυτοκινήτων που κινούνται με μείγμα αιθανόλης και βενζίνης ξεπέρασαν αυτές των συμβατικών αυτοκινήτων. Hδη, η Bραζιλία πραγματοποιεί εξαγωγές αιθανόλης αξίας 500 εκατ. ευρώ. Σημαντικές ποσότητες του καύσιμου αυτού(αν και ακριβότερου από το βραζιλιάνικο) παράγουν και οι HΠA. Tην τρίτη θέση στην παραγωγή αιθανόλης κατέχει η Kίνα, της ακόρεστης δίψας για καύσιμα. Tο Πεκίνο στοχεύει να διπλασιάσει την παραγωγή μέχρι το 2010 (αντικαθιστώντας δύο εκατομμύρια τόνους αργού πετρελαίου) και να τη δεκαπλασιάσει μέχρι το 2020! Kαι η E.E. προσπαθεί να μπει, έστω και καθυστερημένα, στο κλαμπ των βιοκαυσίμων, έχοντας ψηφίσει νομοθεσία που προβλέπει ότι το 2% των καυσίμων κίνησης το 2005 και το 5,75% μέχρι το 2010 θα έπρεπε να έχει παραχθεί από προϊόντα φυτικής προέλευσης. Στην Eλλάδα, δυστυχώς, είμαστε στο μηδέν παρά τα πλούσια κατάλοιπα της γεωργίας και τις δυνατότητες καλλιέργειας ενεργειακών φυτών. Xαρακτηριστικό είναι ότι η ευρωπαϊκή οδηγία έγινε νόμος μόλις τον Nοέμβριο του 2005, όταν θα έπρεπε να έχουμε πιάσει το στόχο για το 2% μέχρι τον Δεκέμβριο.

Κίνα: στο παιχνίδι των αιολικών

H αιολική ενέργεια έχει μεγαλύτερες δυνατότητες απ' ό,τι υπολογιζόταν, σύμφωνα με έρευνα του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ. Mε την αξιοποίηση δορυφόρων και μετεωρολογικών προγραμμάτων καταρρίφθηκε η άποψη που ήθελε τα εδάφη των αναπτυσσόμενων χωρών ακατάλληλα για αιολικά πάρκα. Βρέθηκε π.χ. ότι το 40% των εδαφών στο Βιετνάμ ή στη Νικαράγουα έχουν κατάλληλο δυναμικό για τη δημιουργία αιολικών πάρκων, έναντι μόλις 1% που υπολογιζόταν. Σημαντικό είναι ότι μπαίνει η Kίνα στο παιχνίδι των αιολικών, με στόχο 20.000 MW μέχρι το 2020. Hδη, στη Δανία και στη Γερμανία, υπάρχουν περιοχές όπου το 20% της ενέργειας καλύπτεται από τον αέρα.

Γερμανία: πρωταθλήτρια στα φωτοβολταϊκά

Σημαντικά αναπτύχθηκε το 2005 η διεθνής αγορά φωτοβολταϊκών, εγκαθιστώντας 1.460 MW ηλιακών συστημάτων. Πρωταθλήτρια η Γερμανία με 837 MW, η οποία τοποθέτησε 1.000 φορές περισσότερα από την Eλλάδα, που λούζεται στον ήλιο. Δυστυχώς, οι τιμές αγοράς κιλοβατώρας από φωτοβολταϊκά που προτείνονται από το προσχέδιο νόμου είναι χαμηλές (0,36 - 0,44 ευρώ, όταν στη γειτονική μας Ιταλία είναι 0,445 - 0, 54 ευρώ συν επιδοτήσεις και φορολογικά κίνητρα) και δεν μπορούν να δώσουν ώθηση.

Ευρωπαϊκή Ενωση: στροφή στις ανανεώσιμες

Oι Aνανεώσιμες Πηγές Eνέργειας μπορούν να δώσουν το 20% του ηλεκτρισμού και το 12% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας, με παρεμβάσεις ορισμένων ετών. Aυτοί είναι εξάλλου και οι στόχοι της E.E. μέχρι το 2010. Πρόκειται για σημαντικά ποσοστά τα οποία θα μπορούσαν να αυξηθούν περαιτέρω. Εκεί είναι η διέξοδος και όχι στην πυρηνική ενέργεια, που γίνεται προσπάθεια να ξαναμπεί από το παράθυρο, με οικολογική μάλιστα μάσκα.

Ελλάδα: ακόμη χωρίς χωρίς θεσμικό πλαίσιο κι «ενεργειακή ταυτότητα»

Eίμαστε μια πετρελαιόπληκτη χώρα. Το 73% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας προέρχεται από πετρέλαιο. Η βενζίνη γίνεται είδος πολυτελείας, οι τιμές όλων των προϊόντων ανεβαίνουν λόγω του «μαύρου χρυσού». Αποτέλεσμα η αύξηση του πληθωρισμού (ο επίσημος τιμάριθμος αναμένεται να τσιμπήσει 0,5%, ο πραγματικός περισσότερο), ο εξανεμισμός των αυξήσεων, η μείωση των ρυθμών ανάπτυξης κ.λπ. Το θέμα των εναλλακτικών καυσίμων δεν είναι τρέλα των οικολόγων αλλά ανάγκη της εποχής. Εν τούτοις, η ελληνική κυβέρνηση, όπως και οι προηγούμενες, αντιμετωπίζει το ζήτημα ως ένα δευτερεύον θέμα, βασικά με εισπρακτική ματιά και συχνά με τα «γυαλιά» των εμπόρων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Κάπου εκεί χάθηκε και το ελπιδοφόρο προσχέδιο νόμου για τις Ανανεώσιμες Πηγές, που είχε εμφανιστεί πέρυσι. Υπό πίεση, το δεύτερο σχέδιο που παρουσιάστηκε φέτος τον Ιανουάριο έκανε πίσω ολοταχώς. Δεν έλυνε το ζήτημα της γραφειοκρατίας (δεν ικανοποιούσε το αίτημα για αίτηση αδειοδότησης «με μία στάση»), ενώ έθεσε ως στόχο τα 1.000 ΜW μέχρι το 2010, όταν ήδη υπάρχουν περίπου 700 MW. Δηλαδή, σχεδόν δεν προβλέπει καμία ανάπτυξη των AΠE! Eτσι κι αλλιώς, πάντως, η Eλλάδα παραμένει χωρίς θεσμικό πλαίσιο για την «πράσινη ενέργεια». Tαυτόχρονα, προωθούνται νέοι πετρελαϊκοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά, σταθμοί με φυσικό αέριο στην Aττική (δυναμικότητας 2.000 MW όταν στο νομό δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση αιολικών πάρκων) και νέα ιδιωτικά εργοστάσια λιγνίτη 900 MW.

H μείωση της κατανάλωσης ενέργειας είναι αναγκαία και δυνατή. Σύμφωνα με την αμερικανική Eνωση Συνειδητοποιημένων Επιστημόνων μπορεί μεσοπρόθεσμα να εξοικονομηθεί το 25% της ενέργειας. Αλλά απαιτεί υποδομές και διαπαιδαγώγηση, που σπανίζουν στη χώρα μας. Για παράδειγμα, αν και στην Ελλάδα η μεγαλύτερη σπατάλη ενέργειας γίνεται στα σπίτια, ακόμα να εφαρμοστεί η «ενεργειακή ταυτότητα» κάθε οικοδομής, που κανονικά θα έπρεπε να ισχύει από τις αρχές του 2006. Μάλιστα, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ζητήσει τρίχρονη παράταση…    το 2009 και βλέπουμε .....

Πρασινίστε την ταράτσα σας και κερδίστε δροσιά, οξυγόνο και ένα χώρο αναψυχής

Στο βάθος ταρατσόκηπος

Πρασινίστε την ταράτσα σας και κερδίστε δροσιά, οξυγόνο και ένα χώρο αναψυχής

Tης ΑΛΕΚΑΣ ΚΟΓΚΑ
φωτογραφίες: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΖΑΒΟΣ

Μπετόν, άσφαλτος, ψηλά κτίρια, θόρυβος, λίγα πάρκα και ελάχιστοι ελεύθεροι χώροι. Νέφος, σκόνη, θερμοκρασίες που το καλοκαίρι χτυπάνε κόκκινο. Η εικόνα της Αθήνας και δυστυχώς αρκετών ακόμη ελληνικών πόλεων είναι γνωστή.

Αντί όμως να γκρινιάζουμε, είναι καλύτερο να θέσουμε σε εφαρμογή εναλλακτικούς τρόπους προκειμένου να βελτιωθεί το περιβάλλον στο οποίο ζούμε και κατ' επέκταση η ζωή μας. Τα κτίρια δεν μπορούμε να τα γκρεμίσουμε, μπορούμε όμως να τα «πρασινίσουμε», κάνοντας τα πιο όμορφα και βοηθώντας την πόλη μας επιτέλους να αναπνεύσει. Οι ταρατσόκηποι είναι ήδη πολύ διαδεδομένοι σε χώρες της Ευρώπης και μαζί με το πράσινο φέρνουν κι άλλα σπουδαία πράγματα στους κατοίκους των πολυκατοικιών.

Φυσικά, έναν ταρατσόκηπο δεν μπορείτε να τον φτιάξετε μόνοι σας. Χρειάζεται υποδομή για να είναι βιώσιμος και να μην προκαλέσει προβλήματα στο κτίριο. Γι' αυτόν το σκοπό υπάρχουν γεωπόνοι που κάνουν αυτή τη δουλειά με τα συνεργεία τους.

Ο κ. Κώστας Τάτσης, κατασκευαστής ταρατσόκηπων, μας δείχνει τα βήματα.

Αρχικά, τοποθετούνται μεμβράνες προστασίας της βάσης της ταράτσας. Στη συνέχεια μπαίνει το δίκτυο αποστράγγισης, ώστε το νερό να μη μένει στην ταράτσα και τοποθετείται γεωύφασμα ειδικών διατομών για να μην περνά το νερό το εδαφικό υπόστρωμα και κλείνει την αποστράγγιση. Το εδαφικό υπόστρωμα τοποθετείται αμέσως μετά, έχει το ρόλο του χώματος, αλλά διαθέτει μειωμένο βάρος και είναι υλικό που δεν μεταβάλλεται με το χρόνο.

Υπάρχουν τρία είδη ταρατσόκηπων ανάλογα με το πόσο παχύ θα είναι το εδαφικό υπόστρωμα και το κόστος εξαρτάται από αυτό, αλλά και από την επιλογή των φυτών.

Αν το εδαφικό υπόστρωμα δεν ξεπερνά τους 12 πόντους, τότε τοποθετούνται χλόες και φυτά εδαφοκάλυψης. Τα φυτά αυτά έρπουν επάνω στην επιφάνεια και δεν μεγαλώνουν. Αυτός ο ταρατσόκηπος είναι εκτασιακού τύπου και κοστίζει περίπου 85 ευρώ το τ.μ. Στην περίπτωση που το εδαφικό υπόστρωμα φτάσει τους 30 πόντους, τότε μπορούμε να φυτέψουμε θάμνους και φυτά που φτάνουν και το μισό μέτρο. Μιλάμε για ταρατσόκηπο ημιεντατικού τύπου και κοστίζει περίπου 95 ευρώ το τ.μ.

Τέλος, αν το εδαφικό υπόστρωμα ξεπεράσει τους 30 πόντους, τότε μιλάμε για ταρατσόκηπο εντατικού τύπου και μπορούν να τοποθετηθούν μεγάλα φυτά, αρκεί να είναι τοποθετημένα και δεμένα καλά, ώστε να μην απειλούνται από τον άνεμο.

Οι ταρατσόκηποι δεν έχουν ημερομηνία λήξης, χρειάζεται όμως μία φορά το χρόνο να τσεκάρετε την αποστράγγιση και τη σωστή λειτουργία της ενώ τα φυτά έχουν ανάγκη από κλάδεμα, λίπανση και φροντίδα...

Τα οφέλη τους

Οι ταρατσόκηποι, όμως, μπορούν να μας προσφέρουν πολλά. Η κ. Αννα Κακουλάκη-Κατσαρού, γεωπόνος στο Δήμο Ρέντη, που έχει δημιουργήσει αρκετούς ταρατσόκηπους τα τελευταία χρόνια, μας βοηθάει να ανακαλύψουμε τα οφέλη τους.

Ρύθμιση θερμοκρασίας.

Η θερμοκρασία στην οροφή ενός κτιρίου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού μπορεί να φτάσει και τους 70ο C, ενώ αν διαθέτει ταρατσόκηπο δεν θα ξεπερνά τους 30ο. Το τελευταίο μάλιστα πάτωμα πολυκατοικίας που διαθέτει ταρατσόκηπο έχει τουλάχιστον 4 βαθμούς χαμηλότερη θερμοκρασία από ένα αντίστοιχο που η ταράτσα είναι μόνο μπετόν. Σύμφωνα με Γερμανούς επιστήμονες, το πρασίνισμα των ταρατσών στις πόλεις μπορεί να έχει θετικό αποτέλεσμα στην εξομάλυνση ακραίων τιμών θερμοκρασίας και υγρασίας στο αστικό περιβάλλον.

Εξοικονόμηση ενέργειας.

Eνας ταρατσόκηπος είναι και ένα φυσικό μέσο θερμομόνωσης. Η εξοικονόμηση σε ενέργεια κλιματιστικού ενός κτιρίου με ταρατσόκηπο μπορεί να φτάσει μέχρι και 25% κατά τη διάρκεια του έτους, ενώ το καλοκαίρι μπορεί να φτάσει και 50%.

Διαχείριση νερού.

Οι σωστά κατασκευασμένοι ταρατσόκηποι μπορούν να κρατήσουν το βρόχινο νερό σε μεγάλο ποσοστό και να εμποδίσουν φαινόμενα πλημμυρών από ραγδαίες καταιγίδες. Τα βαριά μέταλλα και στοιχεία που μεταφέρονται από τη βροχή απορροφούνται από τους ταρατσόκηπους και δεν αποδεσμεύονται, με αποτέλεσμα το νερό που απορρέει να είναι πιο καθαρό από το βρόχινο.

Βελτίωση ποιότητας αέρα.

Στη φυλλική επιφάνεια των φυτών ενός ταρατσόκηπου κατακρατούνται σωματίδια σκόνης και άλλων ρυπογόνων στοιχείων. Ο καθαρισμός της ατμόσφαιρας βοηθάει τους ανθρώπους που υποφέρουν από αναπνευστικές παθήσεις, ενώ μειώνει άμεσα και άλλες μορφές ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Περισσότερο οξυγόνο.

Μέσω της φωτοσύνθεσης, τα φυτά στην ταράτσα μπορούν να απορροφήσουν το διοξείδιο του άνθρακα από τα αυτοκίνητα ή τις βιομηχανίες και να παράγουν οξυγόνο.

Ακόμη, ένας ταρατσόκηπος αναβαθμίζει αισθητικά ένα κτίριο, το προφυλάσσει από το θόρυβο και γίνεται αυτόματα ένας χώρος αναψυχής.

Ανοιχτή συζήτηση για το ΕΚΠΑΖ.

Ανοιχτή συζήτηση για το ΕΚΠΑΖ.

ΑΠΟ ΤΟ http://aeginaportal.gr/

Μία από τις ανοιχτές συζητήσεις που είχαν προγραμματιστεί στα πλαίσια της έκθεσης "Ελλάδα το Σπίτι μας", ήταν αυτή που αφορούσε το μέλλον, αλλά όπως ήταν αναμενόμενο και το παρελθόν του ΕΚΠΑΖ. Στο τραπέζι που σχηματίστηκε τη συζήτηση συντόνιζε εκ μέρους του Δήμου της Αίγινας ο ενεργειολόγος κύριος Γρηγόρης Μαλτέζος, ενώ μίλησαν η κυρία Μαρία Γανωτή αντιπρόεδρος της ANIMA και ιδρυτικό μέλος του ΕΚΠΑΖ και ο διαχειριστής του κέντρου κύριος Παύλος Μπήτρος. Ο κύριος Γρηγόρης Μαλτέζος στην σύντομη εισήγηση του παρουσίασε την ανάγκη να "δημιουργηθεί ένα νέο όραμα" στην προσπάθεια για τη λειτουργία του κέντρου και να τεθεί σε μία νέα βάση αυτός ο φορέας, απαλλαγμένος από τα προβλήματα του παρελθόντος και με την εμπειρία των παλαιότερων ώστε να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες. Από την πλευρά της η κυρία Γανωτή παρουσίασε τον Σύλλογο Προστασίας και Άγριας Ζωής ΑΝΙΜΑ . Δημιουργήθηκε λίγο μετά την κρίση στο ΕΚΠΑΖ και σε αυτόν συμμετέχουν και ιδρυτικά του μέλη. Αναφέρθηκε στο τρόπο εργασίας του συλλόγου, όχι μόνο σε επιστημονικό επίπεδο, αλλά και διοικητικό. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στις εξελίξεις που "τρέχουν" αυτή τη στιγμή, καθώς πριν λίγες μέρες η Νομαρχία Πειραιά απέστειλε το νέο καταστατικό για το νέο φορέα διαχείρισης. Η κυρία Γανωτή είπε ότι αποδέχθηκαν με επιφυλάξεις το νέο καταστατικό και αυτό γιατί δεν υπήρχε ο απαιτούμενος χρόνος για να το μελετήσουν, γιατί δεν έχει απαντήσει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία η οποία έχει διοικητικό συμβούλιο στις 20 Ιουλίου και μέχρι τότε δεν μπορεί να απαντήσει και διότι η Νομαρχία επιμένει να μην εκπροσωπείται το ΕΚΠΑΖ, αλλά να συμμετέχει ο κύριος Μπήτρος ως πρόσωπο. "Εμείς δεν έχουμε τίποτα με τον κύριο Μπήτρο ως πρόσωπο, απλά θεωρούμε ότι σε έναν τέτοιο φορέα θα πρέπει να εκπροσωπούνται φορείς." εξήγησε η κυρία Γανωτή και συνέχισε "Εμείς θέλουμε να το στηρίξουμε και θα το κάνουμε αν δούμε ότι η Νομαρχία έχει πραγματική διάθεση και όχι απλώς για να δοθεί μία λύση". Από την άλλη ο κύρος Μπήτρος είπε ότι απλά είναι ένα εθελοντής και υπεραμύνθηκε των ενεργειών που έχει κάνει μέχρι σήμερα για τη λειτουργία του κέντρου, ασκώντας παράλληλα κριτική σε όσα άκουσε από την κυρία Γανωτή. "Εγώ βοήθησα πάρα πολύ, δεν ήρθαν τα πάνω κάτω, η καταστροφή". Ο κύριος Μπήτρος εστίασε επίσης στα οικονομικά του κέντρου και στα ανεξόφλητα τιμολόγια προς επαγγελματίες της Αίγινας. Η συζήτηση κατά διαστήματα "άναψε", όμως φάνηκε ότι όλοι έχουν θετικές προθέσεις, ιδέες και διάθεση για δουλειά. Από αυτή την ανοιχτή συζήτηση δεν βγήκε κάποια είδηση για το τι θα γίνει στο μέλλον, όμως ακόμη και αυτή η πρωτοβουλία στην Αυλή του Λαογραφικού Μουσείου είναι ένα πρώτο βήμα.

______________________________________

# ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ #

ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΤΡΟΠΟΙ ΣΩΣΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΚΑΙ ΣΕ ΚΑΥΣΙΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΧΡΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Στις ανεπτυγμένες χώρες, όπως και στην πατρίδα μας, παρατηρείται μια απίστευτη σπατάλη ενέργειας, καθώς ο «πολιτισμένος» άνθρωπος καταναλώνει όλο και πιο πολλά αγαθά. Έτσι δεν συνειδητοποιεί ότι και τα ορυκτά καύσιμα (που χρησιμοποιεί περισσότερο) σύντομα θα τελειώσουν και ότι η χρήση τους επιβαρύνει όλο και πιο πολύ τον πλανήτη (κυρίως με διοξείδιο του άνθρακα) με καταστρεπτικά αποτελέσματα για το περιβάλλον και τελικά την ίδια μας τη ζωή.

Όλοι μας που ζούμε αυτές τις συνέπειες της ενεργειακής σπατάλης μας, πρέπει να κατανοήσουμε αλλά και να εφαρμόσουμε τους παρακάτω απλούς κανόνες, ώστε και τα καύσιμα να διαρκέσουν περισσότερο και το περιβάλλον να προστατευτεί.

ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ

	Βεβαιωθείτε ότι στο σπίτι σας και στο σχολείο σας πληρούνται οι κανονισμοί θερμομόνωσης των κτιρίων αλλιώς μονώστε εξωτερικά την ταράτσα του σπιτιού σας και την οροφή της πιλοτής και τοποθετήστε διπλά τζάμια.
	Εάν υπάρχουν χαραμάδες, κλείστε τις με ένα μονωτικό υλικό.

ΘΕΡΜΑΝΣΗ

	Τις ηλιόλουστες χειμωνιάτικες μέρες είναι πολύ καλύτερο να αφήνετε τον ήλιο να μπαίνει στο σπίτι σας από το να ανάβετε τα καλοριφέρ.
	Τις κρύες νύχτες του χειμώνα κλείνετε τα εξώφυλλα (παντζούρια), καθώς επίσης και τις κουρτίνες για να διατηρείται η ζέστη.
	Μην καλύπτετε τα θερμαντικά σώματα με κουρτίνες ή καλύμματα γιατί μειώνεται σημαντικά η απόδοσή τους.
	Μη ρυθμίζετε το θερμοστάτη πάνω από τους 18οC, αν έχετε αυτόνομη θέρμανση. Για κάθε επιπλέον βαθμό σπαταλάτε μέχρι και 10% περισσότερη ενέργεια.
	Φροντίστε για τη συντήρηση του καυστήρα από ειδικό τεχνίτη, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.
	Σε περίπτωση υπερθέρμανσης του σπιτιού, ρυθμίστε το θερμοστάτη σε χαμηλότερη θερμοκρασία, αντί να ανοίξετε τα παράθυρα.

ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ - ΔΡΟΣΙΣΜΟΣ

	Εφαρμόζετε πιστά τις οδηγίες του κατασκευαστή για το κλιματιστικό σας.
	Προστατέψτε το σπίτι από τον ήλιο. Βάψτε τους εξωτερικούς τοίχους με ανοιχτά χρώματα. Χρησιμοποιείστε σκίαστρα, απλά και οικονομικά όπως κουρτίνες και εξωτερικές τέντες. Η χρήση ανοιχτόχρωμων τεντών στη νότια και δυτική όψη μειώνει την ηλιακή ακτινοβολία έως και 75%.
	Κατά τη διάρκεια της μέρας το καλοκαίρι κλείστε ή μισοκλείστε τα πατζούρια των παραθύρων ώστε να περιορίσετε την είσοδο της ηλιακής ακτινοβολίας (και της θερμότητας) μέσα στο σπίτι.
	Κατά τη διάρκεια της νύχτας ανοίξτε όσο το δυνατόν περισσότερα εξωτερικά ανοίγματα (παράθυρα, μπαλκονόπορτες) για να αερίσετε το σπίτι. Η θερμοκρασία θα πέσει αισθητά.
	Οι ανεμιστήρες καθώς και οι ανεμιστήρες οροφής έχουν χαμηλό κόστος κτήσης, καταναλώνουν μικρά ποσά ενέργειας κατά τη λειτουργία τους και έχουν πολύ καλά αποτελέσματα.
	Εάν χρησιμοποιείτε κλιματιστικό, ρυθμίστε τη θερμοκρασία του θερμοστάτη σε θερμοκρασία υψηλότερη από 26ο C το καλοκαίρι και μικρότερη από 18o C το χειμώνα. Κατά τη λειτουργία του κλιματιστικού φροντίστε να έχετε τα παράθυρα καθώς και πόρτες προς μη κλιματιζόμενους χώρους κλειστές. Φροντίστε για τον συχνό καθαρισμό των φίλτρων του κλιματιστικού.
	Πριν αποφασίσετε να αγοράσετε κλιματιστικό, ενημερωθείτε για την ενεργειακή του κατανάλωση, δεδομένου ότι μπορεί να αυξήσει σημαντικά το λογαριασμό σας, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.Κάνετε ετησία συντήρηση.

ΦΩΤΙΣΜΟΣ

	Κατά τη διάρκεια της ημέρας ανοίξτε τις κουρτίνες για να φωτίσει ο ήλιος το σπίτι. Τα ανοικτά χρώματα στους τοίχους βοηθούν στον φυσικό φωτισμό του σπιτιού.
	Ποτέ μην αφήνετε ανοικτά τα φώτα σε ένα δωμάτιο χωρίς κόσμο. Σπαταλάτε άσκοπα ενέργεια αλλά και χρήματα.

	Προτιμήστε ένα χαμηλό γενικό φωτισμό και τοπικό φωτισμό στα σημεία που το χρειάζεστε.
	Να θυμάστε ότι μια κοινή λάμπα πυράκτωσης καταναλώνει ως και τέσσερις φορές περισσότερη ενέργεια από ένα λαμπτήρα φθορισμού που προσφέρει τον ίδιο φωτισμό.
	Στην κουζίνα και σε χώρους εργασίας προτιμάτε τις λάμπες φθορισμού.
	Προτιμήστε λάμπες φθορισμού ή λάμπες χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης. Κοστίζουν αρχικά περισσότερο από τις κοινές λάμπες πυράκτωσης, όμως έχουν οκταπλάσια διάρκεια ζωής και καταναλώνουν τέσσερις φορές λιγότερη ενέργεια, προσφέροντας τον ίδιο φωτισμό. Τελικά συμφέρουν και ενεργειακά και οικονομικά.
	Καθαρίζετε συχνά τις λάμπες από σκόνη ώστε να βελτιώσετε τη φωτεινότητά τους.

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ

ΘΕΡΜΟΣΙΦΩΝΑΣ

Προτιμήστε έναν ηλιακό θερμοσίφωνα αντί ηλεκτρικό για τη θέρμανση του νερού (ο ηλιακός θερμοσίφωνας μπορεί να καλύψει κατά 80% τις ετήσιες ανάγκες σας σε ζεστό νερό χωρίς να χρειαστεί κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος).

	Ανάψτε το θερμοσίφωνά σας όταν τον χρειάζεστε, ανάλογα με τις ανάγκες σας για ζεστό νερό και μην τον αφήνετε αναμμένο άσκοπα.
	Μην αφήνετε το ζεστό νερό να τρέχει άσκοπα.
	Μη ρυθμίζετε το θερμοστάτη στο θερμοσίφωνα πάνω από τους 60ο C.
	Προτιμήστε το ντους από το μπάνιο στη μπανιέρα. Ξοδεύετε 3 φορές λιγότερο ρεύμα και νερό.
	Μην αφήνετε τις βρύσες σας να στάζουν.

ΨΥΓΕΙΟ - ΚΑΤΑΨΥΚΤΗΣ

	Μην ανοίγετε συχνά την πόρτα του ψυγείου και μην την κρατάτε πολλή ώρα ανοικτή.
	Μην καλύπτετε τα κενά εξαερισμού του ψυγείου, ξεσκονίζετε καλά τις σωληνώσεις (πλέγμα) στην πίσω πλευρά του και αφήνετε τουλάχιστον 5 εκατοστά απόσταση από τον τοίχο για τον αερισμό του ψυγείου.
	Τοποθετήστε το ψυγείο σε θέση που να μην θερμαίνεται από άλλες πηγές. Μακριά από την ηλεκτρική κουζίνα, σώματα καλοριφέρ, σε θέση προστατευμένη από την ηλιακή ακτινοβολία κλπ.
	Βεβαιωθείτε ότι η πόρτα του ψυγείου κλείνει καλά.
	Αποφεύγετε να τοποθετείτε ζεστά φαγητά κατευθείαν στο ψυγείο. Αφήστε τα πρώτα να κρυώσουν με φυσικό τρόπο.
	Αν το ψυγείο σας δεν έχει αυτόματη απόψυξη, φροντίστε να κάνετε τακτικά απόψυξη. Ένα στρώμα πάγου πάχους 5 χιλιοστών αυξάνει κατά 30% την κατανάλωση ρεύματος.
	Ρυθμίστε το θερμοστάτη του ψυγείου ώστε η θερμοκρασία στο θάλαμο συντήρησης να είναι 7ο C και του καταψύκτη στους �18ο C. Έτσι εξοικονομείτε μέχρι και 15% ρεύμα.
	Φροντίστε το λάστιχο της πόρτας να είναι καθαρό και να εφαρμόζει πολύ καλά.
	Όταν απουσιάζετε από το σπίτι σας για μεγάλα χρονικά διαστήματα, π.χ. σε διακοπές, βγάζετε το ψυγείο από την πρίζα, αδειάζετέ το και αφήνετε την πόρτα του ανοικτή.

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ

	Η προθέρμανση του φούρνου δεν είναι πάντα απαραίτητη.
	Όταν βράζετε νερό, κλείστε το καπάκι της κατσαρόλας. Θα βράσει γρηγορότερα, καταναλώνοντας παράλληλα λιγότερη ενέργεια.
	Κατά την διάρκεια του ψησίματος μειώστε τη θερμοκρασία μετά την πρώτη βράση και λίγο πριν το τέλος κλείστε εντελώς την εστία που χρησιμοποιείτε. Η υπάρχουσα θερμοκρασία είναι σίγουρα αρκετή.
	Φροντίστε οι κατσαρόλες και τα άλλα σας μαγειρικά σκεύη να εφαρμόζουν σωστά στις εστίες της κουζίνας. Σπαταλάτε 20-30% περισσότερη θερμότητα και ρεύμα όταν η βάση του σκεύους είναι 1-2 εκατοστά μικρότερη από την εστία.
	Χρησιμοποιώντας τη χύτρα ταχύτητας εξοικονομείτε 30-60% ρεύμα και 80% χρόνο.
	Αποφεύγετε το συχνό άνοιγμα-κλείσιμο του φούρνου. Κάθε φορά που ανοίγετε την πόρτα του φούρνου φεύγει το 20% της υπάρχουσας θερμότητας.
	Καθαρίζετε τακτικά τις εστίες και το φούρνο.
	Για το ζέσταμα μικρών ποσοτήτων φαγητού προτιμήστε, εφόσον διαθέτετε, το φούρνο μικροκυμάτων, γιατί εξοικονομεί ηλεκτρική ενέργεια και χρόνο.

ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ ΡΟΥΧΩΝ

	Εάν έχετε ηλιακό θερμοσίφωνα συνδέστε τον με το πλυντήριο σας.
	Εάν πρόκειται να πλύνετε λίγα ρούχα, προτιμήστε το οικονομικό πρόγραμμα. Γενικά προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε το πλυντήριο όταν υπάρχουν αρκετά ρούχα ώστε να γεμίζει ο κάδος του.
	Οι υψηλές θερμοκρασίες (90 οC) κατά τη διάρκεια της πλύσης είναι περιττές και ενεργοβόρες. Τα ρούχα καθαρίζουν το ίδιο καλά και στους 60 οC.
	Επιλέξτε το πλυντήριο με τη μικρότερη κατανάλωση νερού και ρεύματος. Υπάρχουν αρκετές διαφορές από συσκευή σε συσκευή. Ελέγξτε την ετικέτα ενεργειακής σήμανσης.
	Όταν απουσιάζετε, κλείνετε την παροχή νερού του πλυντηρίου.

ΜΙΚΡΟΣΥΣΚΕΥΕΣ

	Πριν αγοράσετε μια συσκευή ενημερωθείτε για την κατανάλωσή της σε ρεύμα, δεδομένου ότι υπάρχουν διαφορές από συσκευή σε συσκευή (ακόμη και στη λειτουργία αναμονής). Οι μικρές συσκευές γενικά καταναλώνουν λιγότερο ρεύμα από τις μεγάλες, γι� αυτό όποτε μπορείτε, προτιμήστε τις.
	Μην αφήνετε αναμμένη την τηλεόραση, την καφετιέρα, το σίδερο κ.λ.π, όταν δεν τα χρειάζεστε. Η κατανάλωση ρεύματος στο χρόνο αναμονής (stand-by) είναι σημαντική.
	Κλείνετε την τηλεόραση, το βίντεο και το στερεοφωνικό από το διακόπτη της συσκευής και όχι από το τηλεκοντρόλ, γιατί έτσι οι συσκευές αυτές μένουν σε λειτουργία αναμονής (stand-by) και συνεχίζουν να καταναλώνουν ρεύμα.

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ

	Μην χρησιμοποιείτε το αυτοκίνητο για όλες τις μετακινήσεις σας. Για μικρές αποστάσεις προτιμήστε το περπάτημα.
	Διαλέγετε το κατάλληλο αυτοκίνητο (π.χ μικρό αυτοκίνητο για μετακινήσεις μέσα στην πόλη).
	Ελέγχετε συχνά την πίεση στα λάστιχα του αυτοκινήτου. Λάστιχα που δεν είναι καλά φουσκωμένα αυξάνουν την κατανάλωση καυσίμου μέχρι και 20%.
	Γενικά φροντίστε για την συχνή και σωστή συντήρηση του αυτοκινήτου.
	Μην φορτώνετε το αυτοκίνητο με περιττό βάρος διότι έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της κατανάλωσης του καυσίμου.
	Κατά την διάρκεια της οδήγησης αποφεύγετε κατά το δυνατόν τις πολύ χαμηλές ή τις πολύ υψηλές ταχύτητες. Γενικά να μην οδηγείτε απότομα και νευρικά, και να αποφεύγετε τα " μαρσαρίσματα " και τα απότομα φρεναρίσματα.
	Απαλλάξτε το αυτοκίνητο σας από σχάρες, μπαγκαζιέρα οροφής κλπ.
	Δεν χρησιμοποιούμε αδικαιολόγητα το κλιματιστικό του αυτοκινήτου.
	Σβήνουμε την μηχανή ακόμα και σε μικρές στάσεις μεγαλύτερες του ενός λεπτού. pigi : http://www.crete-region.gr/greek/energy/feedu/reac6.html