Ολοκληρωμένη Πρόταση για ένα μοντέλο εναλλακτικής διαχείρισης Απορριμμάτων
το επονομαζόμενο
«Λακωνική πρόταση Διαχείρισης Απορριμμάτων»
το επονομαζόμενο
«Λακωνική πρόταση Διαχείρισης Απορριμμάτων»
Αγαπητοί συναγωνιστές, φίλοι και λοιποί συνοδοιπόροι στην προσπάθεια,
Με εκτίμηση και σεβασμό στο μέχρι τώρα αγώνα όλων εσάς για μια ορθολογική, καλλίτερη και αυτονόητη διαχείριση των αστικών μας αλλά και όχι μόνο αποβλήτων –απορριμμάτων, θα θέλαμε με το άρθρο αυτό να συμβάλουμε, με συγκεκριμένη, άμεση και υλοποιήσιμη πρόταση σε ένα νέο μοντέλο εναλλακτικής διαχείρισης των Αστικών Απορριμμάτων μας. Εμείς το ξεκινήσαμε. Όλοι μαζί θα υλοποιήσουμε και θα το χαρούμε.
Στο σημερινό μας άρθρο θα περιοριστούμε στις γενικές βασικές αρχές της «Λακωνικής πρότασης» με μόνο σκοπό την αρχή ενός γόνιμου διαλόγου, κατανόησης της ιδέας και πρακτικών εφαρμογών ανά περιοχή.
Σε μια παράμετρο όμως θα επιμείνουμε και φυσικά θα αναλύσουμε με μια όσο το δυνατόν πιο κατανοητή και απλή επεξήγηση. Αυτή η παράμετρος αφορά την Αναερόβια Ζύμωση των οργανικών μας απορριμμάτων. Σχεδόν παντού, σ’ όλα τα άρθρα, παρουσιάσεις, οργανωμένες συλλογικότητες, εναλλακτικές μεθόδους διαχείρισης, δίδεται η εντύπωση ενός «μαύρου κουτιού» που παραβλέπεται και πιθανόν από άγνοια, φοβίζει (?). Αυτό είναι η Αναερόβια ζύμωση των οργανικών προϊόντων.
Δείτε με επιείκεια τον τρόπο παρουσίασης και μείνετε στην ουσία αυτών που θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε και να παρουσιάσουμε.
Για να έρθουμε στον άμεσο διάλογο και παρουσίαση ξεκινάμε από ένα σημείο, πιθανόν τυχαίο για να ολοκληρωθεί ένας νοητός κύκλος από θέσεις, σκέψεις, απόψεις και ιδέες με γνώμονα την πρακτική και άμεση εφαρμογή στη λύση των αστικών μας στερεών (και όχι μόνο) αποβλήτων.
Η «Λακωνική πρόταση» απαντά στα επόμενα σημαντικά θέματα:
Α) Στον ΑΝΘΡΩΠΟ –ΠΟΛΙΤΗ
Β) Στο ΣΥΣΤΗΜΑ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
Γ) Στο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Δ) Στην ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Ε) Στη ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
ΣΤ) Στην ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΑΠΟ ΦΑΡΑΩΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ
Α) Στον ΑΝΘΡΩΠΟ –ΠΟΛΙΤΗ
Με λίγα λόγια, είτε γιατί τα περισσότερα είναι ειπωμένα, είτε γιατί το «Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν», ο δημότης είναι εκείνος που θα εμπλακεί ηθελημένα ή αθέλητα σ’ ένα σύστημα διαχείρισης των αστικών του απορριμμάτων. Η μη συμμετοχή των πολιτών, όλα αυτά τα χρόνια, έδειξε ότι έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός σκοτεινού κλίματος ενημέρωσης για τη μελλοντική μέθοδο διαχείρισης των απορριμμάτων του. Όλοι σιγοψιθυρίζουν στερεότυπες εκφράσεις του τύπου «τα σκουπίδια έχουν πολλά λεφτά», «τα σκουπίδια τα διαχειρίζονται τα μεγαλοσυμφέροντα», «όλοι θέλουν να φάνε από τα σκουπίδια» κλπ, κλπ..
Η ενεργή συμμετοχή του δημότη στη διαχείριση, είναι το άλφα και το ωμέγα στη διαχρονική επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος. Μεγάλη σημασία έχει το επιλεγμένο και προς εφαρμογή σύστημα να είναι εύπλαστο, ευέλικτο, αναθεωρήσιμο και προ-πάντων αποδεκτό. Ένα σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων δεν επιβάλλεται στους πολίτες, απλά οι πολίτες θέλουν και αποδέχονται ένα τέτοιο σύστημα. Πολύ σωστό, κατά την γνώμη μας, το ρητό « Η λύση στα απορρίμματα θα έρθει από την Κοινωνία» και συμπληρώνουμε: «τα απορρίμματα μας είναι κοινωνικοποιημένα μας προϊόντα».
Η κεντρική ιδέα ενός τέτοιου συστήματος – (ή ακόμη προβλήματος που επιζητεί μια λύση) είναι ότι ο καθένας μας ανεξαρτήτου κοινωνικής, οικονομικής, ηλικιακής και χωροταξικής θέσης, παράγει ποικίλα απορρίμματα σε καθημερινή βάση και ρυθμό.
Οι δυνατότητες αποδοχής ενός συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων από τους πολίτες έγκειται μόνο στην ενημέρωση –πληροφόρηση ενός διαφανούς, πολυμετοχικού, άμεσα ανταποδοτικού και ενεργητικού-παραγωγικού μοντέλου διαχείρισης. Πρώτα απ’ όλα η μέθοδος διαχείρισης των απορριμμάτων μας είναι εκείνη που θα οδηγήσει τον δημότη σε μηχανισμούς αποδοχής της. Οι μηχανισμοί αποδοχής και εφαρμογής έχουν να κάνουν με τα οράματα, κοινωνικές και οικονομικές δομές της κατά τόπο κοινωνίας. Στη «Λακωνική Πρόταση» προχωρήσαμε το εγχείρημα της διαχείρισης σε χειροπιαστή και βιώσιμη βάση.
Ιδρύσαμε εταιρεία Κοινωνικής –Λαϊκής- πολυμετοχικής βάσης την οποία ονομάσαμε «Λακωνική Βιοενεργειακή Α.Ε.» Ο καθείς έχει δικαίωμα και ηθική υποχρέωση συμμετοχής στην εταιρεία αυτή. Η Κοινωνική αυτή εταιρεία είναι το «μέσο και ο τρόπος» άμεσης και έμπρακτης απόδειξης για προστασία του περιβάλλοντος μας.
Β) Στο ΣΥΣΤΗΜΑ
Οι εμπειρίες και πληροφορίες για τη διαχείριση των απορριμμάτων τα τελευταία έτη από το εξωτερικό είναι πολύτιμες. Μπορούμε να μάθουμε και να αναλύσουμε μια πορεία 30 τουλάχιστον ετών. Επιβολή μεθόδων και τεχνικών, εκμετάλλευση ενός κοινωνικού πλούτου από ολίγους, μια κατευθυνόμενη κοινωνική ψυχολογία για έντεχνο πλουτισμό συγκεκριμένων συμφερόντων. Οικονομικά συμβόλαια με κοινωνίες και δήμους για επιβολή πανάκριβων και αμφιλεγόμενων τεχνικών και συστημάτων. Συστηματική καθυστέρηση στη βελτίωση και πρόοδο των διαφόρων συστημάτων με προσχήματα την ανικανότητα των δημοτών και κοινωνιών γενικότερα σε αφομοίωση καινούργιων μεθόδων διαχείρισης. Ο καθένας το διαφήμιζε και ακόμη κάποιοι το διαφημίζουν με τον τρόπο τους, για να καταδείξουν μια συγκεκριμένη θέση, πολιτική ή πολιτισμική, ανάλογα τα συμφέροντα τους και το προφανές κέρδος. Κανένας φυσικά δεν εξήγησε στους πολίτες ότι για τουλάχιστον 20-30 χρόνια ήταν ή είναι δεσμευμένοι σε μονοπωλιακά διαχειριστικά οικονομικά συμβόλαια καύσεις των απορριμμάτων τους είτε απόλυτα είτε έντεχνα εν μέρει. Ακόμη και όταν μειωνόταν η ποσότητα των προς καύση απορριμμάτων δεν δίσταζαν να διαπραγματεύονται με γειτονικούς δήμους ή και χώρες για αγορά περισσότερων ποσοτήτων «μη σωστά διαχωρισμένου ή λερωμένου» απορρίμματος. Και όσο η διαλογή των απορριμμάτων στη πηγή αργούσε να εφαρμοστεί, τόσο περισσότερο κρατούσε και κρατάει ακόμη σε πολλά μέρη, η καύση πολύτιμων αλλά λερωμένων υλικών με την μορφή RDF η SRF (=υπολείμματα μετά από μαζικό μηχανικό διαχωρισμό).
Η εταιρεία Κοινωνικής -λαϊκής Βάσης «Λακωνική Βιοενεργειακή Α.Ε.» προβάλει μια μοναδική ευκαιρία που έχουμε στην Ελλάδα: μπορούμε να υιοθετήσουμε την καλλίτερη και πιο αρεστή μέθοδο στο κόσμο, να την εφαρμόσουμε και να την εξελίξουμε αν είναι δυνατόν. Μπορούμε και πρέπει να «κερδίσουμε και χρόνο αλλά και να κόψουμε δρόμο». Το ερώτημα που θα πρέπει ξεκάθαρα να απαντήσουμε είναι «Ποιά Στρατηγική διαχείρισης θέλουμε να υιοθετήσουμε και όχι ποια τεχνολογική εφαρμογή».
Η στρατηγική -μέθοδος που υιοθετούμε είναι η διαλογή των απορριμμάτων μας στη πηγή. Επιτακτική είναι η παραγωγή Βιοαερίου από τα οργανικά μας και φυσικά κόμποστ από το μετά την αναερόβια ζύμωση κλάσμα των οργανικών, καθώς και εκμετάλλευση με επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση των κύριων υλικών, όπως χαρτιού, πλαστικών, γυαλιού, μετάλλων και τηγανελαίων.
Γ) Στο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Για να απαντήσουμε σαν τρίτα πρόσωπα τι θέλουμε για το περιβάλλον μας θα πρέπει να συζητούμε πολλά χρόνια. Εμείς (αλλά και εσείς) προτείνουμε και αποδεχόμαστε ένα το όσο δυνατόν λιγότερο υπόλειμμα από τα απορρίμματα μας. Αν είναι δυνατόν μηδέν. Αυτό το ελάχιστο κατά το δυνατόν υπόλειμμα θα πρέπει να οδηγείται σε ελεγχόμενους ΧΥΤΥ. Κανένα υπόλειμμα- προϊόν δεν μπορεί και δεν επιθυμούμε να είναι αποτέλεσμα θερμικής επεξεργασίας (καύσης- ή πυρόλυσης ή πλάσμα -αεριοποίησης). Αυτό θέλουμε και αποδεχόμαστε για το περιβάλλον μας, «μηδενικό» υπόλειμμα στο ΧΥΤΥ. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί επιτέλους κάτι που πολλές φορές ακούμε αλλά και γράφεται.
Είναι προτιμότερο να έχουμε κεντρικές μονάδες (πάντα τοπικού χαρακτήρα) για παραγωγή βιοαερίου –κομποστοποίηση παρά έτσι αόριστα «οικιακή κομποστοποίηση». Φυσικά και ενδείκνυται η οικιακή κομποστοποίηση σε αγροτικές απομακρυσμένες περιοχές, αραιοκατοικημένου αστικού ιστού. Για πόλεις και κωμοπόλεις πιστεύουμε Δεν ενδείκνυται. Ούτε στο εξωτερικό έχει πετύχει αλλά ούτε και στην Ελλάδα νομίζω πρέπει να σκεφτόμαστε κομποστοποίηση στα μπαλκόνια. Είναι νομίζω καιρός να ειπωθούν και αυτά γιατί μόνο σύγχυση και γενικό ρομαντισμό προκαλούν. Και στο τέλος της ιστορίας μάλλον απογοήτευση και σύγχυση προκαλούν. Ναι στη οικιακή κομποστοποίηση σε αγροτικές περιοχές. Πρέπει δε να είμαστε αρκετά βέβαιοι ότι τα οργανικά οικιακά απορρίμματα, στην Ελληνική επαρχία, οδηγούνται στο χωράφι, τις κότες ή τον κήπο. (προσωπική εμπειρία και έρευνα). Το περιβαλλοντικό όφελος από τη διαχείριση-μέθοδο που σκοπεύει να εφαρμόσει η «Λακωνική Βιοενεργειακή Α.Ε.» είναι πολλαπλό.
1) Παραγωγή Βιοαερίου. Απ’ αυτή τη διαδικασία το πιο προσοδοφόρο είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μετά τη καύση του μεθανίου. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το βιοαέριο είναι η μοναδική μορφή Α.Π.Ε. που αποθηκεύεται πολύ εύκολα και απλά, ώστε να δύναται να αποδοθεί τη χρονική στιγμή που πραγματικά την έχουμε ανάγκη.
Τα προϊόντα μετά την τέλεια καύση του Βιοαερίου είναι νερό και CO2. Μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα, καθότι το εκλυόμενο CO2 προέρχεται από φυτική μάζα. Παραγωγή υψηλότατης ποιότητας κόμποστ πραγματικά εμπορεύσιμο. Εξοικονόμηση συναλλάγματος από εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και ηλεκτρικού ρεύματος. Παραγωγή ισόποσης θερμικής ενέργειας από την καύση του βιοαερίου. Αξιοποίηση της θερμικής ενέργειας με πάμπολλους τρόπους (τηλεθέρμανση, βιοτεχνίες για αξιοποίηση της θερμότητας- ψύξης, θερμαινόμενες πισίνες, πλυντήρια, θερμοκήπια, κλπ.)
Δ) Στην ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Ο κάθε δημότης, ο κάθε ενημερωμένος δημότης, δημιουργεί- παράγει καθημερινά, με μια συγκεκριμένη και αποδεκτή μέθοδο, τη Διαλογή στη Πηγή, διαλεγμένα απορρίμματα. Αυτά τα απορρίμματα είναι πλέον συγκεκριμένα με όνομα και ταυτότητα προϊόντα.
α) Είναι τα οργανικά, β) το χαρτί και χαρτόνι, γ) τα διαφορετικής ποιότητας και κλάσης πλαστικά, δ) το διαφορετικής απόχρωσης γυαλί, ε) τα διάφορα μέταλλα στ) το ξύλο. Τα πρώτα πέντε ρεύματα των απορριμμάτων (δηλ. οργανικά, χαρτί, πλαστικά, γυαλί και μέταλλο) είναι υποχρεωτικό να διαχωρίζονται από το έτος 2015 (Ευρωπαϊκή Οδηγία 98/2008). Η ανάγκη για βελτίωση των υπαρχόντων και εν λειτουργία συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης, για άλλα ανακτήσιμα υλικά (Τηγανέλαια, μπαταρίες, φάρμακα, ηλεκτρονικές και άλλες ηλεκτρικές συσκευές, έπιπλα, αδρανή, κλπ.), με διάσπαρτα σημεία συγκέντρωσης, είναι επιβεβλημένη.
Η συμμετοχή του κάθε δημότη σε μια πολυμετοχική, λαϊκής – κοινωνικής βάσης εταιρεία, του δίνει τη λύση στην ανταπόδοση του καθημερινού του έργου και τη διέξοδο στα ερωτήματα του για οικονομική διαφάνεια, διοικητικό έλεγχο, άμεση ανταπόκριση στα ερωτήματα του, αίσθηση άμεσης οικονομικής ανταπόδοσης και άμεση απάντηση στις τυχόν απορίες του. Επίσης προάγει τον υγιή ανταγωνισμό και ο καθένας αναγνωρίζει την πραγματική αξία των απορριμμάτων του σε οικονομικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Τα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη από τη συμμετοχή του δημότη στην εταιρεία λαϊκής –κοινωνικής βάσης παραμένουν και έχουν άμεσο αντίκτυπο στη οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου του.
Ε) Στη ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Η συμπεριφορά μιας εταιρείας, οποιασδήποτε μορφής, πόσο μάλλον λαϊκής –κοινωνικής βάσης, απαιτεί την εφαρμογή των νόμων και των θεσμών καθώς και τον έλεγχο σε κλίμα ανταγωνισμού και ισότητας.
Πρακτικές του τύπου, «δεν εφαρμόζονται οι κοινοτικές και εθνικές νομοθεσίες», «πρόστιμα για μη εφαρμογής συγκεκριμένων διατάξεων μετά και από παρέλευση π.χ. 3 ετών» δεν έχουν ιδιαίτερη τύχη σε πολυμετοχικές λαϊκής βάσης εταιρείες. Ο κοινωνικός έλεγχος της εταιρείας είναι θετικός παράγοντας αξιοκρατικών και διαφανών διαδικασιών.
ΣΤ) Στην ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΑΠΟ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ -ΦΑΡΑΩΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ- ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ
Επειδή σκοπός και στόχος της Λαϊκής –κοινωνικής Βάσης εταιρείας είναι ο τοπικός χαρακτήρας διαχείρισης των απορριμμάτων του καθενός εξασφαλίζεται η εγγύτητα στην επεξεργασία των απορριμμάτων (98/2008 της ΕΕ), η δυνατότητα κατασκευής σχετικά μικρών και αποκεντρωμένων μονάδων διαλογής προδιαλεγμένου υλικού, η μεθανοποίηση (παραγωγή βιοαερίου) από τα οργανικά απορρίμματα και μετά την τόσο χρήσιμη για την οικονομία και το περιβάλλον αξιοποίηση της οργανικής ύλης μέσω του βιοαερίου, τελικά παραγωγή κόμποστ σαν άριστο εδαφοβελτιωτικό.
Συνοπτικά και με λίγα λόγια η ιδέα της «Λακωνικής πρότασης για διαχείριση των απορριμμάτων»
1) Ίδρυση εταιρείας λαϊκής –κοινωνικής βάσης με τις αρχές της Α.Ε.
Το εγχείρημα της εταιρείας καλύπτεται από ένα πολύπλοκο αλλά με συγκεκριμένο σκοπό και στόχο καταστατικό, ώστε στη γενική συνέλευση των μετόχων κανείς πρακτικά να μην μπορεί να εξαγοράσει μεγάλο μερίδιο των κοινών μετοχών της εταιρείας, έτσι ώστε η διοίκηση της εταιρείας να βρίσκεται σε πολυμετοχική λαϊκή-κοινωνική βάση. Ήδη ιδρύθηκε η εταιρεία (Σεπτέμβριος 2011) από 30 Λάκωνες επιχειρηματίες (Λακωνική Βιοενεργειακή Α.Ε.).
2) Η αποδεκτή και επιλεγμένη μέθοδος είναι η «Διαλογή στη πηγή».
Απαραίτητη προϋπόθεση για επιτυχία του συστήματος είναι ή όσο καλλίτερη και ασφαλέστερη διαλογή του οργανικού κλάσματος στη πηγή. Το προδιαλεγμένο οργανικό κλάσμα θα οδηγείται προς ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ ΖΥΜΩΣΗ για την παραγωγή Βιοαερίου (κυρίως Μεθανίου) και μετά, το εναπομένον της ζύμωσης κλάσμα θα οδηγείται για κομποστοποίηση. Ενδεικτικά προϊόντα: ηλεκτρική ενέργεια και ισόποση θερμική, CO2, κόμποστ για πολλαπλή χρήση και εκμετάλλευση.
3) Επιθυμητή η σύμπραξη με τον εκάστοτε τοπικό Δήμο σε ποσοστό «51-49%». Πρακτικά σημαίνει ότι η πολυμετοχική εταιρεία διαχειρίζεται τα απορρίμματα με γνώμονα το μέγιστο όφελος για τους Δημότες –μετόχους της και επίσης τον κατά 49% συμμέτοχο Δήμο. Ο πολίτης δύναται να ωφελείται με δύο τρόπους: άμεσα λόγω της μετοχικής του συμμετοχής στο πλειοψηφικό μέρος της εταιρείας και μέσω του Δήμου του και των ανταποδοτικών έργων της εκάστοτε Δημοτικής Αρχής μετά την διανομή των κερδών.
4) Ενισχύει ένα αποκεντρωμένο σύστημα διαχείρισης σε «κυτταρική μορφή». Πρακτικά προάγει τη διαχείριση σε επίπεδο είτε μεγάλου Δήμου ή πρώην Νομαρχιακής ενότητας.
5) Δυνατότητα κατασκευής μικρών αποκεντρωμένων μονάδων εξευγενισμού των ήδη προδιαλεγμένων στη Πηγή ανακυκλώσιμων υλικών, παραγωγής βιοαερίου και τελικά κομποστοποίησης του εναπομείναντος οργανικού κλάσματος.
6) Αξιοποίηση μέσω της αναερόβιας ζύμωσης λοιπών αγροτικών υπολειμμάτων και υπολειμμάτων βιομηχανίας τροφίμων, ζωικής και φυτικής προέλευσης.
7) Βελτίωση υπαρχόντων και λειτουργία νέων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης, για άλλα ανακτήσιμα υλικά όπου μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται τα τηγανέλαια, τα αδρανή προϊόντα κατεδαφίσεων, ηλεκτρικές-ηλεκτρονικές συσκευές κλπ.
8) «Πράσινα σημεία συγκέντρωσης» προδιαλεγμένων ανακτήσιμων και ανακυκλώσιμων υλικών, από όλα τα σημεία διαλογής στην πηγή για επαναχρησιμοποίηση κοινωνική και περιβαλλοντική αξιοποίηση συγκεκριμένων υλικών και τέλος - εμπορία – διάθεση.
9) ΟΧΙ σε μονάδα επεξεργασίας - διαχωρισμού σύμμεικτων απορριμμάτων.
10) Δημιουργία συγκεκριμένου, περιβαλλοντικά και κοινωνικά αποδεκτού χώρου υγειονομικής ταφής του ελαχίστου το δυνατόν υπολείμματος.
Με εκτίμηση για την
Λακωνική Βιοενεργειακή Α.Ε.
Σταύρος Αργυρόπουλος
Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος (τηλ. άμεσης επικοινωνίας 6944961034)
