ΓΕΩΒΙΟΛΟΓΙΑ - ΟΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ

Ολιστική αρχιτεκτονική - Γεωβιολογία

ΓΕΩΒΙΟΛΟΓΙΑ - ΟΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ

Συντάχθηκε απο τον Κώστα Τσίπηρα  

Ο σύγχρονος άνθρωπος περιστοιχίζεται από πλήθος ηλεκτρικών συσκευών και από αγωγούς μεταφοράς ρεύματος. Είναι όλα αυτά τα "θαύματα της επιστήμης" ακίνδυνα για τη δημόσια υγεία; Ή μήπως τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία που εκπέμπουν αποτελούν έναν "αόρατο εχθρό" επιβουλόμενα τον "αφέντη τους";

Το ζήτημα της επιδράσεως των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στον ανθρώπινο οργανισμό αποτελεί σήμερα έναν τομέα ερεύνης σχετικά νέο, αφού μόνον κατά την τελευταία 15ετία μπορεί κανείς να ομιλήσει περί συντεταγμένων προσπαθειών, ενώ ακόμη και σήμερα ορισμένοι "πιονιέροι" της επιστήμης προσπαθούν αν ξετυλίξουν τον "μίτο της Αριάδνης". Οι "εμβρυϊκές" ερευνητικές προσπάθειες - οι οποίες επικεντρώθηκαν κυρίως στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία χαμηλής συχνότητας, συνυφασμένα με γραμμές μεταφοράς ρεύματος υψηλής τάσεως - δεν μπορούν να θεωρηθούν ως παρέχουσες αποτελέσματα καταληκτικά. Ωστόσο, καταδεικνύουν ότι "κάτι τρέχει" και δημιουργούν στους επιστήμονες βάσιμες ανησυχίες, κυρίως σε ότι αφορά την αυξημένη συχνότητα εμφανίσεως μορφών καρκίνου (κυρίως λευχαιμίας).

Σε μια μελέτη του σχετικά με τη διέλευση γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος υψηλής τάσεως μέσω Κρυονερίου ο καθηγητής κ. Απ. Παναγιώτου αναφέρει ότι «τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία χαμηλών συχνοτήτων θεωρείται μάλλον βέβαιον ότι μπορούν να προκαλέσουν αντιδράσεις στα κύτταρα του ανθρωπίνου σώματος. Είναι δε συχνή η χρησιμοποίηση παρεμφερών Η/Μ πεδίων σε κλινικές εφαρμογές θεραπείας των οστών μέσω της προκαλούμενης εκκρίσεως ασβεστίου» και προσθέτει πως «υπάρχουν ενδείξεις βιολογικών αποτελεσμάτων, που ελήφθησαν υπό την επίδραση Η/Μ πεδίων, τα οποία συνδέονται έμμεσα με μηχανισμούς που προκαλούν αύξηση της ανάπτυξης και διαίρεσης του κυττάρου, για διάφορα είδη κυττάρων "in vitro" και "in vino"». Προσθέτως, ένα σοβαρό πρόβλημα αποτελεί και η αλληλεπίδραση του Η/Μ πεδίου με τους καρδιακούς βηματοδότες, αφού σύμφωνα με μελέτες, Η/Μ πεδία εντάσεως 3 - 14 KV είναι ικανά να προκαλέσουν παρεμβολή και να επηρεάσουν την ομαλή λειτουργία τους.

Άλλο ένα σημείο της εκθέσεως του κ. Παναγιώτου πρέπει να προβληματίσει ιδιαιτέρως: εκείνο όπου υπογραμμίζεται πως «μελέτες δείχνουν ότι η αύξηση του κινδύνου σε νεαρά άτομα είναι στατιστικά σημαντική για πεδία της τάξεως των 2 - 5 mGauss και ότι υπάρχει δοσολογική απόκριση, δηλαδή αύξηση του κινδύνου αυξανομένου του πεδίου εκθέσεως».

Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διπλωματούχων Μηχανολόγων - Ηλεκτρολόγων ανέφερε τις ακόλουθες διατυπώσεις απόψεων επιστημόνων για την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία:

• Ο κίνδυνος θανάτου από οξεία μυελώδη λευχαιμία αυξάνεται κατά 2,6 φορές για τους εργαζόμενους σε ηλεκτρολογικά επαγγέλματα, ιδίως για τους μηχανικούς τηλεπικοινωνιακών συστημάτων και τους ραδιοερασιτέχνες.
• Το προσωπικό επισκευής ηλεκτρικών βλαβών, που εκτίθεται σε μη ιονισμένη ακτινοβολία, έχει κίνδυνο κατά 7 φορές μεγαλύτερο από συναδέλφους του με διαφορετική ασχολία να αναπτύξει καρκίνο διαφόρων ειδών και 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης όγκων στον θυρεοειδή.
• Παρατηρήθηκαν περισσότερες αποβολές εγκύων που κατά τους χειμερινούς μήνες χρησιμοποιούσαν θερμαινόμενα στρώματα ύδατος ή ηλεκτρικές κουβέρτες.
• Τα πεδία γραμμών μεταφοράς ισχύος (50 Hz ή 60 Hz) προκαλούν καταστολή των λεμφοκυττάρων, τα οποία εντοπίζουν και προσπαθούν να προβάλουν την άμυνα του οργανισμού κατά του καρκίνου.
• Η έκθεση στα μαγνητικά πεδία (100 mT, 45 Hz) έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των τριγλυκεριδίων στο αίμα, αποδεκτή προειδοποίηση καρδιακών προβλημάτων.
• Οι έγκυοι γυναίκες που εργάζονται μπροστά σε VDU οθόνες Η/Υ έχουν, σε σχέση με άλλες εγκύους, 100% αύξηση των αποβολών. Ωστόσο, η άποψη αυτή αντιμετωπίστηκε με πολύ σκεπτικισμό από τους εμπειρογνώμονες.
• Έρευνα στην Αγγλία κατέγραψε ότι κατοικία κοντά σε γραμμές μεταφοράς ισχύος συνδέεται στενά με σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία του ανθρώπου (συμπτώματα καταθλίψεως και αυτοκτονίας).

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Νικ. Μπεράτης, αναφέρει επίσης: «Οι πιο έκδηλες διαταραχές που προκαλούνται από την έκθεση στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία είναι οι αλλαγές των εσωτερικών βιολογικών ρυθμών. Έχει αποδειχθεί ότι προκαλούνται αλλαγές του κιρκάδιου ρυθμού στα θηλαστικά, οι οποίες μπορούν να εξηγήσουν τις διαταραχές της συμπεριφοράς και της δραστηριότητας που εμφανίζονται σε πειραματόζωα και ανθρώπους που βρίσκονται μέσα σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία.

Ανησυχητική είναι η βλάβη που προκαλείται στους όρχεις, με πιθανή εκδήλωση υπογεννητικότητας, η οποία φαίνεται ότι οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας, που προκαλούν τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία στους ιστούς του σώματος. Επίσης μελέτες σε πειραματόζωα και παρατηρήσεις έχουν δείξει την πρόκληση καταρράκτη, μετά παραμονή στα πεδία αυτά. Μερικά άτομα επίσης, κατά την παραμονή τους σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία, προσλαμβάνουν διάφορους ήχους ή έχουν βοή στ' αυτιά ή αίσθημα κτυπημάτων.

Το πιο ανησυχητικό όμως απ' όλα είναι η πιθανότητα ότι τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης καταστροφικών νοσημάτων, όπως όγκων του εγκεφάλου, καρκίνου κυρίως των μαστών σε άντρες και γυναίκες, καρκίνου των όρχεων και λευχαιμίας. Η αύξηση του κινδύνου για εκδήλωση των νοσημάτων αυτών ανέρχεται στο διπλάσιο έως τριπλάσιο του κινδύνου για το γενικό πληθυσμό. Πρέπει όμως να διευκρινιστεί ότι υπάρχουν και άλλες μελέτες, που δεν διαπιστώνουν τον αυξημένο κίνδυνο, για εκδήλωση τέτοιων καοηθών νοσημάτων».

Ύποπτο οπλισμένο σκυρόδεμα

Η ραδιενέργεια απειλεί τις οικοδομές και ως ύποπτος καταγράφεται ο χάλυβας που χρησιμοποιείται για το οπλισμένο σκυρόδεμα, το γνωστό μας μπετόν, ιδιαίτερα όταν προέρχεται από ανακύκλωση παλαιοσίδηρου.

Η αποκάλυψη έγινε σε χθεσινή ημερίδα με θέμα το νέο κανονισμό σκυροδέματος που οργάνωσε το Τεχνικό Επιμελητήριο. Αιτία του φαινομένου, σύμφωνα με τον εισηγητή κ. Α. Μαστοράκη, είναι η ανεξέλεγκτη απόρριψη ραδιενεργών πηγών ή αποβλήτων που χρησιμοποιούνται στην ιατρική ή τη βιομηχανία.

Από το 1983 έως σήμερα έχουν καταγραφεί περισσότερες από 60 περιπτώσεις επιβάρυνσης χάλυβα με ραδιενέργεια και υπολογίζεται ότι το συνολικό κόστος για τον καθαρισμό των εγκαταστάσεων και διάθεσης των αποβλήτων ξεπερνά τα 25 εκατομμύρια δολάρια. Ο ομιλητής ανέφερε ότι οι πρώτες ανιχνεύσεις ραδιενέργειας σε παλιοσίδερα έγιναν στη δεκαετία του 80 στις ΗΠΑ και τη Σουηδία, ενώ στην Ελλάδα εντοπίστηκαν τα πρώτα δείγματα τον Αύγουστο του 1997 από μεγάλη βιομηχανία χάλυβα που χρησιμοποιεί ειδικούς ανιχνευτές.

Το ζήτημα ετέθη αμέσως στην Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, η οποία σε πρώτη φάση επέβαλε την υποχρέωση υποβολής πιστοποιητικών καθαρότητας σε ραδιενέργεια για κάθε εισαγόμενο φορτίο παλαιοσίδηρου. Επίσης ο ΕΛΟΤ έχει συγκροτήσει ειδική ομάδα εργασίας για τον προσδιορισμό των επιτρεπόμενων ορίων ραδιενέργειας στους χάλυβες.

Η Διεθνής και η Ελληνική εμπειρία

Από το 1983 έως σήμερα υπήρξαν σε όλον τον κόσμο, περισσότερες από 60 καταγραμμένες σοβαρές περιπτώσεις επιβάρυνσης εγκαταστάσεων παραγωγής χάλυβα με ραδιενέργεια. Τα συνολικά έξοδα καθαρισμού των εγκαταστάσεων, απώλειας παραγωγικού χρόνου και διάθεσης των ραδιενεργών αποβλήτων, που προέκυψαν για τη βιομηχανία χάλυβα υπολογίζονται σε περισσότερα από 25 εκατομμύρια δολάρια.

Το σημαντικότερα και πιο πρόσφατο κρούσμα αφορά την ισπανική εταιρεία Acerinox, στην νότια Ισπανία, όπου τον Ιούνιο του 1998 η τήξη μιας ισχυρής πηγής Cs 137 προκάλεσε "ραδιενεργό" νέφος που μετακινήθηκε σε πολύ μεγάλη απόσταση και ανιχνεύθηκε στην Γαλλία, Ελβετία και Ιταλία.

Κρούσματα σαφώς μικρότερης έκτασης και επικινδυνότητας έχουν ανιχνευθεί σε όλες σχεδόν τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όπου υπάρχουν συστήματα ανίχνευσης ραδιενέργειας και επαρκής πληροφόρηση για κάθε συμβάν.

Εκτός από σοβαρές περιπτώσεις επιβάρυνσης των προϊόντων και των εγκαταστάσεων, υπάρχουν πολυάριθμες περιπτώσεις εντοπισμού και ανίχνευσης ραδιενεργού υλικού στον παλαιοσίδηρο.

Τέτοια ευρήματα έχουν γνωστοποιηθεί από χαλυβουργίες της Σουηδίας, Νορβηγίας, Αγγλίας, Γερμανίας και Ιταλίας. Όλες οι περιπτώσεις αφορούσαν υλικά χαμηλής συγκέντρωσης και κυρίως φυσικώς ραδιενεργά υλικά. Από στοιχεία της εταιρείας Ferrier Nord προκύπτει ότι το 0,7% των φορτίων παλαιοσίδηρου που ελέγχθηκαν από ευαίσθητους σταθερούς ανιχνευτές περιείχαν κάποιο ραδιενεργό υλικό, πολύ μικρής όμως συγκέντρωσης.

Στη χώρα μας το θέμα της ραδιενέργειας στον παλαιοσίδηρο και στο χάλυβα αποτελεί αντικείμενο ενδιαφέροντος και έρευνας μόνο τα τελευταία δύο έτη, με αφορμή τον εντοπισμό ραδιενεργού υλικού, τον Αύγουστο του 1997, από την βιομηχανία ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε. (την πρώτη και μοναδική μέχρι σήμερα ελληνική χαλυβουργία που χρησιμοποιεί σταθερούς ανιχνευτές).

Στοιχεία υπάρχουν μόνο από την εταιρεία ΣΙΔΕΝΟΡ, η οποία έχει εγκαταστήσει ένα πλήρες δίκτυο ελέγχου και ανίχνευσης ραδιενέργειας. Μέχρι σήμερα έχουν ανιχνευθεί από τα όργανα ελέγχου της εταιρείας, τον Αύγουστο του 1997 στην τέφρα του χαλυβουργείου, το ισότοπο Cs137 και το Μάιο του 1999 σε ενδιάμεσα προϊόντα (μπιγέτες) το ισότοπο Co 60, σε πολύ μικρές και ακίνδυνες συγκεντρώσεις. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας το Cs137 προήλθε από πηγή ιατρικής εφαρμογής, ενώ το Co 60 από πηγή βιομηχανικής εφαρμογής. Τα παραπάνω υλικά απομονώθηκαν και αποθηκεύτηκαν με απολύτως ασφαλή τρόπο, σε πλήρως ελεγχόμενο χώρο, σύμφωνα με τις υποδείξεις της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας.

Και τι μας νοιάζει εμάς η γεοβιολογία;

Ζούμε λοιπόν πάνω σ' ένα ζωντανό πλανήτη, μέσα σ' ένα ζωντανό σύμπαν. Αυτός ο πλανήτης ταξιδεύει - μαζί του κι εμείς - μέσα σ' ένα ωκεανό ακτινοβολιών. Ο άνθρωπος όντας ανάμεσα σε ουρανό και γη δέχεται επιδράσεις και από τα δύο. Από τον ήλιο, το φεγγάρι, την κοσμική ακτινοβολία αλλά και τη γήινη ακτινοβολία.

Η κοσμική ακτινοβολία βρίσκεται πέρα από την ακτινοβολία γ στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, εκπέμπεται από το διάστημα, ταξιδεύει διαμέσου της γήινης ατμόσφαιρας, έχει πολύ μικρό μήκος κύματος και μεγαλύτερη διεισδυτικότητα από τις ακτίνες Χ.

Η κοσμική ακτινοβολία προσπίπτουσα στο έδαφος του πλανήτη εν μέρει απορροφάται από το έδαφος ή αντανακλάται ανάλογα με την ποιότητα του εδάφους. Σε περίπτωση που αντανακλάται προστίθεται στη γήινη ακτινοβολία αυξάνοντας την επίδρασή της.

Ο Lakofski στο εξαίρετο βιβλίο του "The secret of life" χαρτογράφησε το Παρίσι συσχετίζοντας τη συχνότητα της καρκινογένεσης στις διάφορες συνοικίες με το είδος του εδάφους και επομένως τη διαφορετική αντανάκλαση της κοσμικής ακτινοβολίας.

Η γήινη ακτινοβολία μελετάται από μια επιστήμη τη γεοβιολογία, που βρίσκεται στα σπάργανα αλλά και στις παρυφές της κατεστημένης επιστημονικής σκέψης. Αυτό δεν την υποβαθμίζει καθόλου. Τα ευρήματά της είναι πολύτιμα αν και πολλά μένουν ακόμα να μελετηθούν.

Οι αρχαίοι Ετρούσκοι, οι Κέλτες, οι Ρωμαίοι, πριν κατοικήσουν σ' ένα τόπο άφηναν μερικά πρόβατα να βοσκήσουν πάνω σ' αυτόν και ύστερα από μερικούς μήνες εξέταζαν την κατάσταση της υγείας τους. Αν ήταν καλή, τότε έκτιζαν τα σπίτια τους στην περιοχή αυτή.

Οι νομάδες της Ασίας εγκαθιστούν τους καταυλισμούς τους εκεί που τα σκυλιά, κουρασμένα από την πορεία μαζεύονται για να ξεκουραστούν. Οι αρχαίοι λαοί, Έλληνες, Αιγύπτιοι και άλλοι, έκτιζαν τους ναούς τους σε τοποθεσίες που θεωρούσαν ότι είχαν μία θετική ενέργεια για να τους βοηθούν στην εσωτερίκευσή τους. Πάνω σ' αυτούς τους ναούς κτίστηκαν πολλοί από τους σύγχρονους.

Η μελέτη της επίδρασης της ακτινοβολίας της γης, πέρασε από πολλά στάδια για να φτάσει στοΔρα Ernest Hartman του Πανεπιστημίου της Χαϊδεμβέργης που συνέδεσε το όνομά του με τη γεοβιολογία, την οποία εμβάθυνε με μεγάλη οξύνοια, στηρίζοντας αρχικά τις παρατηρήσεις του πάνω στ 125.000 περιστατικά.

Με τις μετρήσεις που έκανε μαζί με άλλους γερμανούς φυσικούς και γιατρούς διαπίστωσε την ύπαρξη ενός δικτύου ακτινοβολίας που ονόμασε κοσμο-τελλουρική και του οποίου οι συνιστώσες έχουν κατεύθυνση από Βορρά προς Νότο και από Δύση προς Ανατολή. Από τη συνάντηση των γραμμών σχηματίζονται ορθογώνια διαστάσεως 2Χ2,5 μέτρα. Το πάχος των αόρατων τοίχων είναι 0,21 του μέτρου. Η ακτινοβολία Hartman αγκαλιάζει όλο τον πλανήτη, βρίσκεται παντού: σε βουνά, πεδιάδες, θάλασσες, έξω και μέσα στα σπίτια.

Οι "τοίχοι" του ανεβαίνουν κατακόρυφα προς τα πάνω. Οι διαστάσεις αλλάζουν όσο πλησιάζουμε στους πόλους όπου τα ορθογώνια επιμηκύνονται. Η μεγίστη ακτινοβολία διαπιστώθηκε στο σημείο συνάντησης των γραμμών του δικτύου όπου σχηματίζονται οι λεγόμενοι γεωπαθολογικοί κόμβοι ή κόμβοι Η. Παρατηρήθηκε επίσης ότι η παρουσία άλλων συνθηκών μπορεί να αυξήσει αυτή την διαταράσσουσα ακτινοβολία. Από αυτές τις συνθήκες σημαντικότερες είναι:

• Ύπαρξη υπόγειων ρευμάτων νερού. Διαφορετική είναι η επίδρασή τους ανάλογα με την κατεύθυνσή τους ως προς τα σημεία του ορίζοντα και την καθαρότητά τους.
• Ύπαρξη υπόγειων ρηγμάτων
• Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και καλώδια στο σπίτι. Όλες οι ηλεκτρικές συσκευές και ηλεκτρικά καλώδια παράγουν ηλεκτρομαγνητικά πεδία των οποίων η βλαπτική επίδραση μελετάται.
• Εκτός λοιπόν από την απ' ευθείας βλαπτικότητά τους επιδρούν και πάνω στο δίκτυο "Η"εντατικοποιώντας το.
• Πυλώνες υψηλής τάσης
• Ύπαρξη ραδιενεργών στοιχείων. Τόσο η ραδιενέργεια που υπάρχει στην ατμόσφαιρα λόγω ατομικών εκρήξεων κ.λ.π., όσο και η οφειλόμενη σε υλικά που χρησιμοποιούνται στην Οικοδομική Βιομηχανία (επίπεδα ραδονίου).
• Τύπος εδάφους. Ορισμένα εδάφη μη απορροφώντας την κοσμική ακτινοβολία, αντίθετα ανακλώντας την, την προσθέτουν στην τελλουρική ακτινοβολία.
• Η διαφορετική δομή και είδος εδάφους έχουν σημασία και για τη ροή των υπόγειων νερών και το ηλεκτρικό φορτίο που δημιουργούν.
• Μεγάλες μεταλλικές μάζες (ψυγεία, αυτοκίνητα)

Η ένταση της ακτινοβολίας αυτής επηρεάζεται επίσης από τις κλιματολογικές συνθήκες και την ώρα της ημέρας. Είναι μεγαλύτερη μεταξύ 12:00 και 2:00 το πρωί.

Η επίδραση των κόμβων  "Η", αποκτά φυσικά μεγαλύτερη σημασία στους χώρους κατοίκησης και ιδιαίτερα εκεί όπου μένουμε πολλές ώρες σχεδόν ακίνητοι, π.χ. κρεβάτι, καρέκλα γραφείου, πολυθρόνα μπροστά στην τηλεόραση. Διαπιστώθηκε ότι σε περιπτώσεις ανεξήγητων διαταραχών υγείας - πονοκέφαλοι, εξάντληση μέχρι βαρύτερες παθολογίες - πολλές φορές οι ασθενείς ήταν εκτεθειμένοι για πολλές ώρες κάθε μέρα μέσα στην ακτινοβολία ενός κόμβου "Η".Η μετακίνηση του κρεβατιού στην ουδέτερη ζώνη πολλές φορές έλυνε το πρόβλημα.

Σημαντικές παρατηρήσεις έκανε και ο Δρ Robert Endross σε 400 καρκινοπαθείς. Σκοπός του ήταν να διαπιστώσει αν υπήρχε στενή σχέση μεταξύ της γεωγραφικής θέσης των σπιτιών τους (και των κρεβατιών τους) και τη θέση γεωπαθολογικών ζωνών. Μόνο σε 17 περιστατικά δενυπήρχε αυτή η σχέση!

Ο καθηγητής του παιδαγωγικού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου του Saltzburg κ.  Bachler μετά από παρατηρήσεις 30 χρόνων, συσχέτισε την απόδοση και την συμπεριφορά των μαθητών με την έκθεσή τους στην επίδραση γεωπαθολογικών κόμβων λόγω της θέσης τους στην τάξη.

Στην τότε Σοβιετική Ένωση και στην Ευρώπη, έγιναν πειράματα με ζώα, έντομα και φυτά που εκτέθηκαν σε γεωπαθολογική ακτινοβολία. Παρατηρήθηκε ότι τα μυρμήγκια κτίζουν τις φωλιές του πάνω σε διαταραγμένες ζώνες και ότι οι γάτες τις αποζητούν. Οι σκύλοι, όπως είδαμε και πριν, αποφεύγουν αυτές τις ζώνες. (Οι σκύλοι είναι ευαίσθητοι και στους επερχόμενους σεισμούς). Οι μέλισσες αν τοποθετηθούν πάνω σ' ένα γεωπαθολογικό κόμβο έχουν μια φρενήρη συμπεριφορά και παράγουν τριπλή ποσότητα μελιού. Αν δε αφεθούν μόνιμα σ' αυτό θα εξαντληθούν και θα πεθάνουν.

Δεν θα μακρηγορήσω με πολλές αναφορές και παρατηρήσεις γιατί σκοπός του σύντομου αυτού άρθρου είναι ο προβληματισμός και η προτροπή προς μελέτη. Ένα όμως πείραμα αξίζει να αναφερθεί. Έγινε στη Γερμανία από τους γιατρούς Hartman και Jenny με 14.000 άσπρα ποντίκια με τα ίδια χαρακτηριστικά (ηλικία, βάρος κ.λ.π.), ένα μέρος των οποίων τοποθετήθηκαν πάνω σ' ένα κόμβο Hartman και ένα μέρος στην ουδέτερη ζώνη. Τα ποντίκια της ουδέτερης ζώνης είχαν φυσιολογική συμπεριφορά καθ' όλη τη διάρκεια της παρατήρησης, καλό τρίχωμα και γεννούσαν 30% περισσότερο απ' ότι τα ποντίκια στον κόμβο Hartman.

Αυτά που ήταν πάνω στον κόμβο ήταν συνεχώς ανήσυχα και κατέφευγαν στις γωνίες κοντά στην ουδέτερη ζώνη, έχαναν το τρίχωμά τους, γρύλιζαν τα βράδια, έτρωγαν την ουρά τους και τα μικρά τους. Μετά από σαράντα μέρες η αυτοψία έδειξε πολλούς όγκους. Το pH του αίματός τους είχε αλλοιωθεί.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι διαταραγμένες ζώνες προκαλούσαν μία γενική διέγερση τόσο στη συμπεριφορά όσο και στα κύτταρα. (Πειράματα των Davis και Rawis έδειξαν ότι πανομοιότυπο αποτέλεσμα έχει και η έκθεση ποντικιών αποκλειστικά στην ενέργεια του θετικού(S) πόλου ενός μαγνήτη.

Σύμφωνα με τους μελετητές της γεωβιολογίας πρέπει να προσέχουμε ώστε να μην εκθέτουμε τους εαυτούς μας σ' αυτές τις επιδράσεις.

Να μη χτίζουμε τα σπίτια μας πάνω σε υπόγεια ρεύματα και ρήγματα. Το κρεβάτι δεν πρέπει να τοποθετείται πάνω σ' ένα κόμβο Hartman αλλά σε ουδέτερη ζώνη.

Να ήταν όμως μόνο αυτά!

Η παγκόσμια εμπειρία μας έχει δείξει ότι ακόμη και η σύσταση του υπεδάφους, παίζει ρόλο στην υγεία των κατοίκων ενός κτηρίου. Πριν από μερικά χρόνια, στο επίσημο δελτίο της Ελληνικής Καρδιολογικής Επιθεώρησης, δημοσιεύθηκε μια εκπληκτική έρευνα των καθηγητώνΓκαλέα, Κλωτσοντήρα, Μυλωνά και Σιδέρη, για την Γεωγραφική κατανομή των οξέων εμφραγμάτων στον Νομό Τρικάλων.

Η επίδραση του είδους του εδάφους στην υγεία έχει παρατηρηθεί από την αρχαιότητα. Ο Νομός Τρικάλων προσφέρεται για τη μελέτη της επίδρασης του εδάφους στην υγεία, διότι αφ' ενός μεν έχει δύο είδη πετρωμάτων, αλλουβιακά και μη αλλουβιακά, και αφ' ετέρου δε δεν έχει γίνει μετακίνηση πληθυσμού τα τελευταία χρόνια.

Σ' αυτήν την εργασία ερευνάται αν το είδος του εδάφους επηρεάζει την επίπτωση του οξέος εμφράγματος και εφόσον διαπιστωθεί επηρεασμός, αν αυτός είναι άμεσος ή έμμεσος, σχετιζόμενος με την πυκνότητα του πληθυσμού. Υλικό της μελέτης είναι οι ασθενείς που νοσηλεύτηκαν με οξύ έμφραγμα στο Γενικό Νοσοκομείο Τρικάλων από 1 - 1 - 1983 έως και 31 - 12 - 1987. Σε κάθε ασθενή σημειώθηκε ο τόπος που γεννήθηκε ή - αν κατοικούσε σε άλλο μέρος για 20 τουλάχιστον χρόνια - ο τόπος κατοικίας.

Προσδιορίστηκε από κατάλληλους χάρτες αν ο τόπος διαμονής κάθε ασθενούς βρισκόταν σε αλλουβιακά ή μη αλλουβιακά πετρώματα. Με τη μέθοδο χ² βρέθηκε ότι η πενταετής επίπτωση ήταν στατιστικά σημαντικά (χ² = 9,31, P 0,0005) υψηλότερη στα αλλουβιακά (4,52 ⁰/₀₀) παρά στα μη αλλουβιακά (3,19 ⁰/₀₀). Όμοια στατιστικά σημαντική (χ² = 7,846, P 0,01) υψηλότερη στις μεγάλες κοινότητες (4,61 ⁰/₀₀ παρά στις μικρές 3,54 ⁰/₀₀). Μετά από προτύπωση για την πυκνότητα του πληθυσμού, οι αντίστοιχες επιπτώσεις ήταν 4,35 ⁰/₀₀ και 2,18 ⁰/₀₀ (χ² = 27,49, P 0,0005).

Συμπερασματικά τα αλλουβικά στρώματα στο Νομό Τρικάλων έχουν σημαντική σχέση με την επίπτωση των οξέων εμφραγμάτων. Η σχέση αυτή φαίνεται να μην εξαρτάται από την πυκνότητα του πληθυσμού στα δύο είδη πετρωμάτων.

Πίνακας 1. Αριθμός κατοίκων κατανεμημένος ανάλογα με το είδος των πετρωμάτων και το μέγεθος των κοινοτήτων.

Κοινότητες	Εδάφη αλλουβιακά	Μη αλλουβιακά	Σύνολο
Μεγάλες > 900 κάτοικοι	74.243	3.490	77.733
Μικρές < 900 κάτοικοι	20.697	25.616	46.313
Σύνολο	94.940	29.106	124.046

Επόμενο >