Αίγινα - (Έργο «Δρόμοι του Παυσανία», Παν. Πατρών)

Αίγινα


 χάρτης περιηγήσεων του Παυσανία 


Η Αίγινα είναι νησί του Σαρωνικού Κόλπου με έκταση 87.410 στρεμμάτων. Το ίδιο όνομα έχει και η πρωτεύουσα και το κύριο λιμάνι του νησιού. Σήμερα είναι το δεύτερο, μετά την Σαλαμίνα, μεγαλύτερο σε έκταση, πληθυσμό και ανάπτυξη νησί του Αργοσαρωνικού. Το νησί και οι κοντινές του νησίδες αποτελούν τον Δήμο Αίγινας.

Από τα αρχαία χρόνια, η Αίγινα λόγω της κομβικής της θέσης, ακριβώς στο κέντρο του Σαρωνικού, μεταξύ Πελοποννήσου και Αττικής, και ανάμεσα στην Αθήνα, την Κόρινθο και την Επίδαυρο, εξελίχθηκε από πολύ νωρίς σε σημαντικό εμπορικό και διαμετακομιστικό κέντρο, συναγωνιζόμενο τις εμπορικές πόλεις της Μικράς Ασίας. Έγινε έτσι ισχυρή ναυτική δύναμη και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα ελληνικά πράγματα.

Σήμερα, η θέση αυτή την έχει αναγάγει σε αναπτυσσόμενη πόλη-προάστιο του Πειραιά και της Αθήνας και δημοφιλές παραθεριστικό κέντρο. Εκτός από την πόλη της Αίγινας, στο νησί υπάρχουν και οι οικισμοί Βαθύ, Κυψέλη, Μεσαγρός και Πέρδικα. Το νησί στα νότια καλύπτεται από ορεινούς όγκους, με ψηλότερο βουνό το Όρος ή Ελλάνιο Όρος (υψ. 532 μ.), ενώ παρουσιάζει μεγάλη γεωμορφολογική ποικιλία με ξηρό κλίμα και πευκόφυτα βουνά.

Μυθολογία

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Αίγινα οφείλει το όνομά της στην κόρη του Θεού Ασωπού Αίγινα, την οποία ερωτεύτηκε ο Δίας και την απήγαγε στο τότε ακατοίκητο νησί Οινώνη που μετονομάστηκε σε Αίγινα. Από την ένωσή τους γεννήθηκε ο Αιακός, που αργότερα έγινε πρώτος βασιλιάς του νησιού. Όταν κατά την βασιλεία του η Αίγινα αντιμετώπισε μακρά περίοδο ανομβρίας, ο Αιακός παρακάλεσε τον Δία να βρέξει. Ο Δίας τον εισάκουσε και ο Αιακός έχτισε στην Αίγινα ένα ιερό προς τιμήν του Ελλάνιου Δία.

Σύμφωνα με την παράδοση, γιος του Αιακού και της Ενδηίδας ήταν ο Τελαμώνας, ήρωας της Αίγινας, και αδερφός του Πηλέα, του βασιλιά της Φθίας στη Θεσσαλία. Ο Τελαμώνας και ο Πηλέας ζήλευαν τον ετεροθαλή αδερφό τους Φώκο, γι' αυτό και αποφάσισαν να τον σκοτώσουν. Ο κλήρος έπεσε στον Τελαμώνα, που σκότωσε το Φώκο, ρίχνοντάς του το δίσκο στο κεφάλι. Όταν ο Αιακός ανακάλυψε το φόνο, εξόρισε τους γιους του από την Αίγινα. Ο Τελαμώνας πήγε στη Σαλαμίνα κι ο Πηλέας στη Φθία. Στη Σαλαμίνα ο Τελαμώνας παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Κυχρέα, τη Γλαύκη, και κληρονόμησε το βασίλειο. Όταν χήρεψε, παντρεύτηκε την Περίβοια και απέκτησε μαζί της τον Αίαντα. Ο Τελαμώνας συνδέεται με το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου και ιδίως με την Αργοναυτική εκστρατεία. Κωπηλατούσε δίπλα με τον Ηρακλή και μάλωσε με τους Αργοναύτες, που τον εγκατέλειψαν όταν πήγε να αντικαταστήσει το σπασμένο κουπί του.

Ιστορική Διαδρομή

Προϊστορικοί – Ρωμαϊκοί Χρόνοι

Τα στοιχεία για τη μελέτη της Αρχαίας Αίγινας είναι ελλιπή και αποσπασματικά, δεδομένου ότι το νησί υπέστη μεγάλες καταστροφές στο πέρασμα των αιώνων. Αρκετές πληροφορίες πάντως δίνουν ο Ηρόδοτος, Στράβων, Παυσανίας, Λουκιανός, Ξενοφών, Ισοκράτης και Πίνδαρος.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή της Κολώνας και σε άλλες περιοχές της Αίγινας, δείχνουν ότι το νησί κατοικήθηκε το 3500-3000 π.Χ.

Η Αίγινα κατά την αρχαιότητα αποτέλεσε εποικιστικό κέντρο Πελοποννήσιων, Αιγαίων και Μυρμιδόνων. Οι πρώτοι κάτοικοι ήρθαν από την Πελοπόννησο και εγκαταστάθηκαν στον λόφο της Κολώνας και στον Μεσαγρό όπου ζούσαν από την ναυτιλία και την γεωργία αντίστοιχα. Κατά την Πρώϊμη Εποχή του Χαλκού (2500-2000 π.Χ.), στο νησί έφθασαν Αιγαίοι, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην Κολώνα και ασχολήθηκαν με την ναυτιλία και το εμπόριο.

Ήδη από την περίοδο 2000-1600 π.Χ., η Αίγινα άρχισε να αναπτύσσει μεγάλη εμπορική και ναυτική δραστηριότητα και να εξελίσσεται σε εμπορικό κέντρο, εκμεταλλευόμενη τη σημαντική γεωγραφική της θέση.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, η Αίγινα ήταν αποικία της Επιδαύρου, στην οποία ήταν αρχικά υποτελής. Αρχαιολογικά ευρήματα της Μυκηναϊκής εποχής (μινωικά κεραμικά και χρυσά κοσμήματα) μαρτυρούν ότι ο Μυκηναϊκός πολιτισμός διατηρήθηκε στην Αίγινα για μερικές γενιές μετά τη Δωρική κατάκτηση του Άργους και της Λακεδαίμονος. Η επικράτηση των Δωριέων στο νησί έγινε μετά τον 10ο αι. π.Χ., το πιθανότερο γύρω στο 950 π.Χ. Φαίνεται ότι η ναυτική δύναμη της Αίγινας ήταν σημαντική και πριν την Δωρική εποχή.

Γύρω στο 1400-1300 π.Χ., Μυρμιδόνες, προερχόμενοι από την Θεσσαλία, εγκαθίστανται στην ορεινή περιοχή, όπου ιδρύουν το ναό του Ελλάνιου Δία.

Η Αίγινα αναφέρεται από τον Όμηρο ότι συμμετείχε στον Τρωικό Πόλεμο, υπό τον βασιλιά του Άργους Διομήδη (λόγω της θέσης της, εξουσιαζόταν τότε από την Αργολίδα).

Γύρω στον 7ο π.Χ. αι. συμμετέχει μαζί με άλλες ναυτικές πόλεις στην Αμφικτιονία της Καλαυρίας, μια θρησκευτική και αργότερα πολιτική ομοσπονδία που ήκμασε τους ύστερους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τον 5ο αι. π.Χ.

Κατά τον Ληλάντιο πόλεμο (περίπου το 650 π.Χ.) η Αίγινα πήρε το μέρος της Ερέτριας, οπότε συγκρούστηκε με τη Σάμο, ένα ηγετικό μέλος της αντίπαλης συμμαχίας η οποία είχε βάση στην Χαλκίδα.

Από το 734 έως το 459 π.Χ., γνώρισε μεγάλη ακμή και συναγωνίσθηκε μεγάλες εμπορικές πόλεις της Μ. Ασίας. Ανέπτυξε επίσης εξαγωγικό εμπόριο πήλινων αγγείων και αρωμάτων εγχώριας παραγωγής. Ήταν μεγάλη μεσογειακή δύναμη με ισχυρό στόλο, εκμεταλλευόμενη την μεγάλης στρατηγικής σημασίας θέση της. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι, για τις εμπορικές της συναλλαγές, η Αίγινα έκοψε τα πρώτα νομίσματα στην Ευρώπη - γύρω στο 650 π.Χ.-, ευθύς μετά την επινόηση του νομίσματος από τους Λυδούς το 700 π.Χ. Τα νομίσματα, μέτρα και σταθμά της Αίγινας ήταν ένα από τα δύο ευρείας χρήσης συστήματα μέτρησης του Ελληνικού κόσμου, γεγονός που μαρτυρεί την εμπορική σημασία και την ακμή της. Τα νομίσματα ήταν ασημένια και απεικόνιζαν στην μία όψη μια χελώνα, σύμβολο του θεού Ποσειδώνα.

Ήδη από την πρώιμη αρχαϊκή εποχή, η Αίγινα είχε αναπτύξει πλούσια γλυπτική παράδοση, με δικά της εργαστήρια, ενώ υπήρξε έδρα μιας από τις πιο γνωστές σχολές πλαστικής γλυπτικής, όπως μαρτυρούν πολλά αρχαιολογικά ευρήματα.

Τον 6ο αι. π.Χ. η Αίγινα ήταν μέτοχος στον εμπορικό σταθμό της σημαντικής Αιγυπτιακής πόλης και λιμανιού Ναυκράτιδος. Τον ίδιο αιώνα η αρχαία πόλη οργανώθηκε γύρω από τον λόφο της Κολώνας και διέθετε δημόσια κτίρια, βουλευτήριο, δικαστήριο, ναούς, θέατρο και πλούσιες κατοικίες. Ταυτόχρονα οχυρώθηκε με επιμέλεια και κατασκευάσθηκε η Ακρόπολή της περιστοιχιζόμενη από ισχυρά τείχη. Είχε ένα στρατιωτικό και ένα εμπορικό λιμάνι, ενώ ο πληθυσμός της υπολογίζεται στους 40.000 ελεύθερους κατοίκους. Γύρω στο 500 π.Χ. μονοπωλούσε το εμπόριο της ανατολικής Μεσογείου, του Εύξεινου Πόντου και έφτασε στο υψηλότερο σημείο δύναμης και πλούτου.

Το 480, π.Χ. συμμετείχε μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, ενάντια στους Πέρσες. Οι Αιγινήτες μαζί με τους Αθηναίους πήραν τα πρωτεία της νίκης στην Σαλαμίνα, αλλά στη συνέχεια δεν επωφελήθηκαν από αυτήν.

Το 459 π.Χ., η Αίγινα, που ήδη είχε συνάψει φιλικές σχέσεις με την Σπάρτη, συμμάχησε με την Κόρινθο. Αυτό την έφερε σε σύγκρουση με την Αθήνα. Το 457 π.X. οι Αθηναίοι επιτέθηκαν στον Αιγινήτικο στόλο, και στη ναυμαχία που επακολούθησε τον κατέστρεψαν. Στη συνέχεια πολιόρκησαν την πόλη και την κατέλαβαν. Υποχρέωσαν την Αίγινα να γκρεμίσει τα τείχη της, να παραδώσει τα πλοία της και επέβαλαν στους Αιγινήτες φόρο υποτελείας.

Κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο (431-404 π.Χ) οι Αθηναίοι εκδίωξαν τους Αιγινήτες στην Πελοπόννησο και εγκατέστησαν στο νησί Αθηναίους κληρούχους. Όμως μετά το τέλος του πολέμου ο Σπαρτιάτης στρατηγός Λύσσανδρος επανέφερε στην Αίγινα τους Αιγινήτες.

Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου, η πόλη ανήκε στην Αχαϊκή Συμπολιτεία[1]. Αργότερα πέρασε στην κυριαρχία των βασιλείων της Mακεδονίας. Στη συνέχεια, ο στόλος του βασιλιά της Περγάμου και των συμμάχων του Ρωμαίων πολιόρκησε και κατέλαβε την Αίγινα, η οποία λεηλατήθηκε και καταστράφηκε. Το 133 π.Χ., η Πέργαμος κληροδότησε την Αίγινα στους Ρωμαίους, οι οποίοι την οδήγησαν σε μαρασμό. Οι ναοί ερειπώθηκαν και όσες αρχαιότητες είχαν απομείνει μεταφέρθηκαν έξω από το νησί.

Βυζαντινοί – Νεώτεροι Χρόνοι

Μετά το 400 μ.Χ., στην Αίγινα κατέφυγαν πολλοί Πελοποννήσιοι, για να γλιτώσουν από τις επιδρομές των Γότθων και των Ερούλων. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση του πληθυσμού, την ανοικοδόμηση της πόλης, και την αναγέννηση του εμπορίου.

Η Αίγινα λόγω της ιδιάζουσας γεωμορφολογίας της, δέχτηκε πολλές επιδρομές. Τον 6ο αι. μ.Χ. έγινε εισβολή Αβάρων. Τον 9ο αι. μ.Χ. έγινε επιδρομή Σαρακηνών πειρατών, που ανάγκασε τους κατοίκους να αποτραβηχτούν από τα παράλια και να χτίσουν πάνω σε ένα λόφο τον οικισμό της Παλαιοχώρας.

Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους (1204), η Αίγινα παραχωρείται στους Βενετούς (πρώτη Ενετοκρατία, 1451 - 1540).

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 12ου αι., εποχή μεγάλης έξαρσης της πειρατείας, η Αίγινα έγινε ορμητήριο των πειρατών, οι οποίοι λυμαίνονταν και τρομοκρατούσαν την Αττική [2].

Το 1537 μ.Χ. οι Τούρκοι κήρυξαν τον πόλεμο στην Βενετία και ο αρχηγός του τουρκικού στόλου, Μπαρμπαρόσα, κατέστρεψε και έκαψε την Αίγινα. Διασώθηκαν μόνο λίγες εκκλησίες στην Παλαιοχώρα. Με το τέλος της πρώτης Τουρκοκρατίας, η Αίγινα ξαναπέρασε στους Ενετούς. Κατά την δεύτερη Ενετοκρατία (1687-1715) το εμπόριο αναγεννήθηκε και η οικονομία βελτιώθηκε.

Στην Επανάσταση του 1821 η Αίγινα έπαιξε σημαντικό ρόλο. Οι Αιγινήτες πολέμησαν στο Χάνι της Γραβιάς, στα Δερβενάκια, στη Μάχη του Αγίου όρους, στο Φάληρο και αλλού και βοήθησαν στον εφοδιασμό της Ακρόπολης με τον Φαβιέρο.

Το 1828 η Αίγινα έγινε η πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας με πρώτο κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια. Το 1829 η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στο Ναύπλιο και ο πληθυσμός της Αίγινας ελαττώθηκε αισθητά [3].

Η Αρχαία Αίγινα - Αρχαιολογικοί Χώροι

Ο Παυσανίας στην περιγραφή του, αναφέρει ότι κοντά στο λιμάνι της Αίγινας υπήρχαν οι ναοί της Αφροδίτης, του Απόλλωνα, της Αρτέμιδος, του Διόνυσου και του Ασκληπιού. Από τον ναό του Απόλλωνα έχει βρεθεί ένας μόνο κίονας, στον λόφο Κολώνας. Ο πιο ενδιαφέρων αρχαιολογικός χώρος είναι αυτός του ναού της Αθηνάς Αφαίας και βρίσκεται κοντά στην ανατολική ακτή.

Αρχαιολογικός χώρος Κολώνας

Ο αρχαιολογικός χώρος της Κολώνας βρίσκεται στον λόφο αριστερά του σημερινού λιμανιού, όπου σώζεται προϊστορικός/ιστορικός οικισμός. Εκεί υπήρχε η Ακρόπολη των προϊστορικών χρόνων και το πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της αρχαίας πόλης. Η πόλη ήταν κτισμένη στις πλαγιές του λόφου. Το όνομα δόθηκε από τη μοναδική σωζόμενη κολώνα του ναού του Απόλλωνα. Η πρώτη κατοίκηση της Κολώνας ανάγεται στην εποχή του Χαλκού (γύρω στο 3500 π.Χ.). Ο οικισμός είχε οχυρωθεί με τείχος, γύρω στο 3000 π.Χ., ενώ καταστράφηκε περί τις 10 φορές. Σώζονται τα βόρεια τείχη, του 1600 π.Χ. περίπου, και μερικά ερείπια που χρονολογούνται γύρω στο 1300 π.Χ. Στην νότια πλευρά υπάρχουν κατάλοιπα Βυζαντινών κτισμάτων και ψηλά στον λόφο υπολείμματα από τις κατοικίες των ιερέων. Οι περισσότερες πληροφορίες για την αρχαία Αίγινα προέρχονται από ευρήματα στον λόφο αυτό, τα περισσότερα των οποίων φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αίγινας.

Ο Ναός του Απόλλωνα

Στην κορυφή του λόφου της Κολώνας υπήρχε ο περίπτερος ναός του Απόλλωνα, του 6ου αι. π.Χ. (500-520 π.Χ.) Ο ναός ήταν περίστυλος 12x6 και από αυτόν σώζεται σήμερα μόνο μια κολώνα ύψους 8 μ. που ανήκει στον οπισθόδομο του ναού. Τα αετώματα του ναού ήταν από παριανό μάρμαρο και απεικόνιζαν αμαζονομαχίες. Ο ναός ήταν κτισμένος πάνω σε παλιότερους ναούς. Ο Απόλλωνας ονομαζόταν και Δελφίνιος και λατρευόταν ιδιαίτερα από τους Αιγινήτες οι οποίοι μάλιστα αντικατέστησαν στο νόμισμά τους τη χελώνα με το δελφίνι.

Νότια του ναού υπήρχε προπύλιο και δύο μικρά ορθογώνια κτίσματα, ανατολικά ο βωμός, νοτιοανατολικά ο ναός της Αρτέμιδος, δυτικά ένα κυκλικό κτήριο και βόρεια ορθογώνιο κτήριο του οποίου σώζονται τα θεμέλια. Σε ανασκαφές που έγιναν βόρεια του ναού του Απόλλωνα αποκαλύφθηκε αρχαίο νεκροταφείο με λαξευτούς τάφους στους οποίους βρέθηκαν χρυσά κοσμήματα, που σήμερα φιλοξενούνται στο Βρετανικό Μουσείο.

Ο Ναός του Ελλάνιου Δία

Στην κορυφή του Ελλάνιου Όρους βρίσκεται το Εκκλησάκι της Ανάληψης. Εκεί, στη σημερινή θέση Σφυρίχτρες, σώζεται τοίχος των Ελληνιστικών χρόνων και δίπλα του μια πέτρινη σκάλα. Στον επίπεδο χώρο που βρίσκεται στο πάνω μέρος της υπήρχε το ιερό του Ελλάνιου Δία. Η κορυφή αυτή θεωρείτο ως ιερή κορυφή της Αρχαίας Αίγινας, αφού συνδεόταν με την μυθική παράκληση του Αιακού προς τον Δία. Διακρίνονται τα θεμέλια ενός μεγάλου οικοδομήματος και οι βάσεις τριών κιονοστοιχιών. Πιο ψηλά, ανάμεσα στα βράχια, υπήρχαν δύο δεξαμενές νερού.

Η θέα από την κορυφή του Ελλάνιου Όρους προς τον Σαρωνικό είναι εξαιρετική. Η περιοχή του όρους περιλαμβάνεται ανάμεσα στις 500 ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και ιστορικές περιοχές και προστατεύεται με νόμο του ελληνικού κράτους. Η πρόσβαση στην κορυφή αυτή γίνεται από το αρχαίο δυσπρόσιτο ανηφορικό μονοπάτι. Στην βόρεια πλευρά του βουνού βρίσκεται ο ναός των Ταξιαρχών και στους πρόποδες ο οικισμός της Παχείας Ράχης, πάνω από τον Μαραθώνα.

Ο Ναός της Αφαίας

Ο Ναός της Αφαίας βρίσκεται πάνω από τον οικισμό της Αγίας Μαρίνας με υπέροχη θέα στο πέλαγος. Η Αφαία (ή Άφα) ήταν μια αρχαία θεά που λατρευόταν στην Αίγινα από τα προϊστορικά χρόνια και ήταν προστάτιδα του νησιού. Η Αφαία ήταν κόρη του Δία και της Κάρμης, και λεγόταν Βριτόμαρτη ή Δίκτυννα Ο ναός χρονολογείται γύρω στο 500 π.Χ. και θεωρείται ως κορυφαίο δείγμα αρχαϊκής αρχιτεκτονικής και πιστεύεται ότι αποτέλεσε πρότυπο για τους αρχιτέκτονες του Παρθενώνα, Ικτίνο και Καλλικράτη.

Tα γλυπτά των αετωμάτων και τα ακρωτήρια της στέγης ήταν από παριανό μάρμαρο και έφεραν χρώματα. Το θέμα και των δύο αετωμάτων είναι οι μυθικές εκστρατείες στην Τροία, στις οποίες διακρίθηκαν Αιγινήτες ήρωες. Στο ανατολικό αέτωμα απεικονίζεται η παλαιότερη εκστρατεία, με τον Ηρακλή κατά του βασιλιά της Τροίας Λαομέδοντα, στην οποία έλαβε μέρος ο Τελαμών, γιος του Αιακού. Στο δυτικό αέτωμα απεικονίζεται η νεότερη εκστρατεία, με τον Αγαμέμνονα κατά του Πριάμου, στην οποία διακρίθηκαν τρεις απόγονοι του Αιακού, ο Αίας, ο Τεύκρος και ο Αχιλλέας. Παρούσα και στις δύο εκστρατείες είναι η Αθηνά, ως η κεντρική μορφή κάθε αετώματος. Το δυτικό αέτωμα απηχεί την αισθητική του 6ου αι. π.Χ., ενώ το ανατολικό με τη μεγαλύτερη κινητικότητα των μορφών και την απουσία σχηματοποίησης παραπέμπει στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. Τα περίτεχνα γλυπτά των αετωμάτων εκλάπησαν το 1811 από τον Άγγλο αρχιτέκτονα Charles Robert Cockerell και τον Γερμανό βαρόνο Carl Haller von Hallerstein, ενώ αργότερα πουλήθηκαν στο Λουδοβίκο Α' της Βαυαρίας. Σήμερα βρίσκονται στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου.



Αρχαιολογικό Μουσείο Αίγινας

Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αίγινας ιδρύθηκε το 1898 και στεγάστηκε αρχικά στο παλιό Κυβερνείο. Το 1926 μεταφέρθηκε σε άλλο καποδιστριακό κτήριο, στο Κεντρικό Σχολείο. Από το 1981 στεγάζεται στο κτήριο που κτίστηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Κολώνας με δωρεά του Βαυαρικού Συλλόγου των Φίλων του Μουσείου της Αίγινας. Η σημερινή μουσειακή έκθεση είναι προσωρινή, αφού προβλέπεται η οριστική μεταφορά της συλλογής στο Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο – το χώρο απ' όπου ξεκίνησε -, που διαμορφώνεται για να στεγάσει το "Διαχρονικό Μουσείο" της Αίγινας.

Σε τρεις αίθουσες και το αίθριο του ισόγειου πετρόκτιστου κτηρίου εκτίθενται ευρήματα ανασκαφών κυρίως σε διάφορες θέσεις στην Αίγινα που καλύπτουν την περίοδο από την προϊστορική εποχή έως τους ρωμαϊκούς χρόνους: συλλογές αρχαίων κοσμημάτων, κεραμικής και γλυπτικής, νομισμάτων, όπλων και χάλκινων αγγείων. Στη στοά του αίθριου εκτίθεται ένα μέρος από την Καποδιστριακή συλλογή ανάγλυφων (κυρίως από το νεκροταφείο της Δήλου στη Ρήνεια) που αποτέλεσε το περιεχόμενο του πρώτου "Εθνικού Μουσείου" της Ελλάδος.

Από τα πιο σημαντικά εκθέματα είναι το άγαλμα της Σφίγγας, ένα εξαιρετικό γλυπτό με κεφάλι γυναίκας και σώμα μισό αετού, μισό λιονταριού, προερχόμενο από τις ανασκαφές στην Κολώνα το 1903. Ήταν αναθηματικό μνημείο της πρώιμης κλασσικής περιόδου (460 π.χ.), αφιερωμένο στο ναό του Απόλλωνα.

Στην αριστερή αίθουσα εκτίθεται σε δύο προθήκες κεραμική της προϊστορικής εποχής (νεολιθική-μυκηναϊκή εποχή), τις οποίες πλαισιώνουν μεγάλοι πίθοι της πρωτοελλαδικής και μεσοελλαδικής εποχής. Στις δύο προθήκες της κεντρικής αίθουσας εκτίθεται κεραμική της γεωμετρικής και αρχαϊκής εποχής. Η ποικιλία των εισαγωγών της κεραμικής (Άργος, Ρόδος, Κόρινθος, Αττική) αποδεικνύει την έντονη εμπορική δραστηριότητα των Αιγινητών κατά τους ιστορικούς χρόνους, η οποία μαρτυρείται και στα αρχαία κείμενα. Στην ίδια αίθουσα εκτίθενται επίσης γλυπτά της αιγινήτικης πλαστικής (7ος -5ος αι. π.Χ.) Την εξέλιξή της εικονογραφούν τα γλυπτά των αετωμάτων των δύο αρχαϊκών ναών του Απόλλωνα, οι δύο σφίγγες του ιερού και μερικά ανάγλυφα. Σημαντική είναι η επιγραφή που αναφέρεται στον αρχαιότερο ναό της Αφαίας. Στην δεξιά αίθουσα εκτίθενται θραύσματα των αετωμάτων της Αφαίας. Οι προθήκες πλαισιώνονται από ανάγλυφα και λίγα ελληνιστικά και ρωμαϊκά έργα.

Μέσα από τα εκθέματα, που μαρτυρούν τη συνέχεια της πολιτιστικής παράδοσης του νησιού από τους προϊστορικούς μέχρι τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, ο επισκέπτης μπορεί να σχηματίσει πλήρη εικόνα για την ποιότητα και μοναδικότητα της αιγινήτικης τέχνης και να παρακολουθήσει την εξέλιξη και το απόγειό της, απόδειξη του υψηλού πολιτιστικού επιπέδου του νησιού των χρόνων της ναυτικής και εμπορικής κυριαρχίας του.

Αρχαιολογικό Μουσείο Αφαίας

Στον περιβάλλοντα χώρο του ναού της Αφαίας βρίσκεται το μουσείο της Αφαίας όπου φυλάσσονται ευρήματα από τον ναό. Στα σημαντικότερα περιλαμβάνονται αναστηλωμένο μέρος από το αέτωμα του ναού, αντίγραφο της θεάς Αθηνάς (το πρωτότυπο βρίσκεται σε γλυπτοθήκη του Μονάχου) και αναθηματική πλάκα του πρώτου μισού του 6ου αι. π.Χ. (560 π.χ.) στην οποία αναγράφεται ότι ο ναός είναι αφιερωμένος στη θεά Αφαία. Επίσης εκτίθενται κομμάτια αγαλμάτων, αγγείων, πέτρινων εργαλείων κ.λ.π.. Στην είσοδο υπάρχει αναπαράσταση του ναού.

Η πόλη της Αίγινας – Αξιοθέατα του νησιού

Η πόλη της Αίγινας βρίσκεται στο δυτικό άκρο του νησιού, τείνοντας να καλύψει τη βόρεια πεδιάδα. Το νησί έχει (απογραφή 2001) 13.552 κατοίκους, από τους οποίους 7.783 κατοικούν στην πόλη της Αίγινας.

Το κέντρο της πόλης βρίσκεται γύρω από το λιμάνι, ενώ η εμπορική ζώνη εκτείνεται στην παραλιακή οδό. Η αγορά επεκτείνεται μέσα στα εμπορικά σοκάκια της πόλης όπου η κυριαρχεί και εντυπωσιάζει η αρχοντική αρχιτεκτονική του 19ου αιώνα. Η προτομή του κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια, που το 1826 όρισε την πόλη πρωτεύουσα της Ελλάδος, δεσπόζει σήμερα στον νοτιοδυτικό άκρο του λιμανιού.

Η Αίγινα είναι κυρίως γνωστή για την εμπορική και ναυτική της παράδοση. Επίσης φημίζεται για την τοπική καλλιτεχνική κεραμική, όπως και για το τοπικό της προϊόν, το αιγινήτικο φιστίκι, που οφείλει την ποιότητά του στις ιδιαίτερες κλιματικές συνθήκες καθώς και στα ηφαιστειογενή χαρακτηριστικά του εδάφους του νησιού.

Οι επισκέπτες μπορούν να κάνουν τον γύρο της πόλης με παραδοσιακές άμαξες.

Στα κυριότερα αξιοθέατα της πόλης και του νησιού περιλαμβάνονται:

  • Κυβερνείο -Ιστορικό Αρχείο Αίγινας. Το ιστορικό Αρχείο Αίγινας λειτουργεί από το 1989 και στεγάζεται στο ιστορικό κτίριο του Κυβερνείου. Φιλοξενεί διάφορα αρχεία, χάρτες, γκραβούρες και παλιές εκδόσεις που αφορούν την Αίγινα.
  • Βιβλιοθήκη της Αίγινας. Στεγάζεται σε μονώροφο κτίριο δίπλα στο κτίριο του Κυβερνείου της Αίγινας. Ονομαζόταν Καποδιστριακή και αποτελούσε την πρώτη Εθνική βιβλιοθήκη που ίδρυσε ο Γ. Γεννάδιος. Σήμερα διαθέτει 35.000 τόμους μεταξύ των οποίων και παλιές σπάνιες εκδόσεις από το πρώτο τυπογραφείο που ξεκίνησε στην Αίγινα.
  • Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο. Ήταν το πρώτο μεγάλο δημόσιο κτίριο που χτίστηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια, το 1828 για τη στέγαση, σίτιση και εκπαίδευση ορφανών του Αγώνα. Αργότερο το κτίριο στέγασε το πρώτο Αρχαιολογικό Μουσείο. Εκεί επίσης στεγάστηκε το πρώτο Εθνικό Τυπογραφείο, λιθογραφείο και βιβλιοπωλείο και το πρώτο Ελληνικό Ωδείο.
  • Λαογραφικό Μουσείο Δήμου Αίγινας. Στεγάζεται σε νεοκλασικό κτίριο του 1828. Ο πρώτος όροφος φιλοξενεί το «Αιγινήτικο Σπίτι», ενώ ο ισόγειος χώρος το «Σπίτι του Ψαρά», με είδη αλιείας και το «Χωριάτικο Σπίτι» με παλιά εργαλεία γεωργίας.
  • Μουσείο του Χρήστου Καπράλου. Βρίσκεται 3 χλμ. ΒΔ της πόλης και φιλοξενεί πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, κεραμικά και έργα από σφυρήλατο μολύβι και χαλκό του μεγάλου εικαστικού δημιουργού.
  • Ο μεσαιωνικός οικισμός της Παλαιοχώρας, όπου σώζονται αρκετές βυζαντινές εκκλησίες ("νησιωτικός" Μυστράς).
  • Οι πολύ γνωστές παραλίες του νησιού Μαραθώνας και Αγία Μαρίνα.
  • Δημοφιλής προορισμός είναι επίσης το επιβλητικό Μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου, καθώς και πληθώρα εκκλησιών που διασώθηκαν μετά την Τουρκοκρατία.
  • Στο νότιο άκρο του νησιού, 9 χμ. από το λιμάνι της Αίγινας βρίσκεται το όμορφο τουριστικό θέρετρο της Πέρδικας από όπου τους καλοκαιρινούς υπάρχει συχνή καθημερινή σύνδεση με καΐκι με το νησάκι της Μονής.
  • Ελαιώνας. Περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους που βρίσκεται νότια της Παχιάς Ράχης, κάτω από τη θέση Σφυρίχτρες και το Ελλάνιο Όρος.
  • Τα πολλά μονοπάτια του νησιού, που προσφέρονται για ενδιαφέρουσες πεζοπορίες μέσα σε όμορφα και παρθένα φυσικά τοπία, συχνά με θέα το πέλαγος. Πολλά από αυτά έχουν συντηρηθεί και αναδειχθεί. Μοναδικό σε ομορφιά είναι το μονοπάτι γύρω από Ελλάνιο όρος.
Παραπομπές


Κείμενο:

Ντιάνα Δήμου, φιλόγος
Έργο Ε.Ε. «Δρόμοι του Παυσανία», Πανεπιστήμιο Πατρών


Πηγές:

Τα πολιτιστικά μονοπάτια της Αίγινας !

  Τα πολιτιστικά μονοπάτια   Select Language Τα πολιτιστικά μονοπάτια της Αίγινας  είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του Δήμου Αίγινας με τη...