ΔΙΚΤΥΟ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
Τι είναι το τοπικό δίκτυο ανταλλαγών;
Είναι μια μορφή συναλλαγής κι ένα ανεξάρτητο σύστημα ανταλλαγής υπηρεσιών χωρίς τόκο και κέρδος, που βοηθάει τις τοπικές κοινωνίες να αναπνεύσουν, να ζήσουν και να αναπτυχθούν μέσα σε δύσκολες οικονομικά εποχές. Είναι με λίγα λόγια ένας τρόπος να ζεις και να εργάζεσαι χωρίς χρήματα.
Τα τοπικά δίκτυα ανταλλαγών στηρίζονται στην αυτοοργάνωση των ανθρώπων σε τοπικό επίπεδο (γειτονιά, πόλη, χωριό), οι οποίοι, αφού καταγράψουν τις ανάγκες και τις ειδικότητες του καθενός που συμμετέχει, ανταλλάσσουν μεταξύ τους προϊόντα ή υπηρεσίες ανεξαρτητοποιημένοι από το χρήμα και τις τιμές της προσφοράς και της ζήτησης της αγοράς, φτιάχνοντας έτσι ένα τοπικό δίκτυο. Σ’ αυτό ο καθένας δηλώνει τι μπορεί να προσφέρει και τι έχει ανάγκη. Η ανταλλαγή αφορά αγαθά, υπηρεσίες ή γνώσεις. Όλοι προσφέρουν και όλοι έχουν κάποια στιγμή κάτι ανάγκη.
Προσφερόμενες υπηρεσίες
Στο δίκτυο μας π.χ. προσφέρονται υπηρεσίες ηλεκτρολόγου, υδραυλικού, ράπτη, τοποθέτησης πλακιδίων, ελαιοχρωματισμού, ξυλουργικών εργασιών, κηπουρικών εργασιών, ιατρικές υπηρεσίες, γραφιστικές εργασίες, μοντάζ ήχου – εικόνας, εκμάθηση ξένων γλωσσών, χορού, υπολογιστών, μαθημάτων γυμνασίου – λυκείου, τοπογραφικές συμβουλές, νομικές συμβουλές, λογιστικές υπηρεσίες αγροτικές εργασίες και αγαθά και πολλά άλλα. Κάποιοι από τα μέλη, έχουν και αυτοκίνητο και μπορούν να μεταφέρουν ανθρώπους σε διάφορους προορισμούς, ή έχουν ελεύθερο χρόνο να προσέξουν το παιδί κάποιου, ή ακόμα και να πληρώσουν λογαριασμούς, που κάποιος δεν έχει το χρόνο να τρέξει να πληρώσει.
Ας υποθέσουμε, ότι μια ηλικιωμένη γυναίκα, που ζει με μια μικρή σύνταξη, έχει πρόβλημα με
τα υδραυλικά του σπιτιού της και δεν έχει τα χρήματα να πληρώσει κάποιον υδραυλικό. Έρχεται ένα μέλος του συστήματος και κάνει τη δουλειά και η γυναίκα χρεώνεται σε κοινωνικό νόμισμα και θα αποπληρώσει κάνοντας κάποιες δουλειές σε κάποια μέλη του συστήματος. Μπορεί να μαγειρέψει για κάποιους ή να διαβάσει και να προσέξει τα παιδιά κάποιων άλλων. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι κάθε υπηρεσία έχει διαφορετική αξία. Όταν καλέσεις κάποιον να βάψει το σπίτι σου ή να φτιάξει μια βλάβη στο αυτοκίνητό σου, δεν την ξεχρεώνεις με το να προσέξεις μία ώρα το παιδί κάποιου. Αυτός είναι ο λόγος ύπαρξης του κοινωνικού νομίσματος, η διευκόλυνση των ανταλλαγών μεταξύ υπηρεσιών και προϊόντων που έχουν διαφορετική αξία.
Με τα τοπικά δίκτυα ανταλλαγών, απλά κρατάς ζωντανό το εισόδημά σου, δεν πληρώνεις το κέρδος που θέλουν οι επαγγελματίες και φυσικά εξαφανίζεις από τη ζωή σου όλους τους κρυφούς και φανερούς φόρους που υπάρχουν παντού. Μια πρόσφατη γερμανική έρευνα έδειξε ότι οι φόροι, που κρύβονται παντού, φτάνουν στο 75% του ενοικίου που πληρώνουμε για ένα καλό σπίτι. Στα συστήματα τοπικών δικτύων ανταλλαγών μπορείς να μπεις χωρίς κανένα κεφάλαιο, μπορείς να ξεκινήσεις από το μηδέν. Τα κοινωνικά νομίσματα δεν εκδίδονται από κάποια τράπεζα αλλά από το ίδιο το άτομο κατά τη διαδικασία της συναλλαγής και του εμπορίου. Αυτό κάνει τα κοινωνικά νομίσματα να ξεχωρίζουν από όλες τις άλλες μορφές συναλλαγής. Στην πραγματικότητα έχεις ένα μπλοκάκι όπου καταγράφονται πόσα κοινωνικά νομίσματα κοστίζουν οι υπηρεσίες που προσφέρεις και που δέχεσαι και αυτό, μετά, μεταφέρεται και καταγράφεται στην «τράπεζα» του συστήματος. Το σύστημα είναι ένας τέλειος ενδιάμεσος μεταξύ της προμήθειας υπαρκτών αγαθών και της ζήτησης. Τα μέλη σε τακτά χρονικά διαστήματα κάνουν συνελεύσεις για διάφορα θέματα και έχουν το δικαίωμα να διαγράψουν κάποιο μέλος, αν αυτό δεν ανταποδίδει τις υπηρεσίες που δέχεται.
Πρέπει ακόμα να αναφερθεί ότι το κοινωνικό νόμισμα δεν ανταλλάσσεται με χρήματα. Όσοι χρησιμοποιούν το σύστημα, δεν αφήνουν το τοπικό νόμισμα και τις δουλειές τους, αλλά έχουν έναν παράλληλο δρόμο, που βοηθάει το εισόδημά τους και στην πράξη είναι σαν να γίνεται μεγαλύτερο. Οι συναλλαγές γίνονται με τον τρόπο που κάθε Σύστημα αποφασίζει με ισότιμες συλλογικές διαδικασίες. Χρησιμοποιείται μια συμβολική μονάδα (το κοινωνικό νόμισμα) για τη μέτρηση της αξίας της συναλλαγής. Υπάρχει μία κεντρική μονάδα που χρεώνει και πιστώνει το λογαριασμό κάθε μέλους, όπως μια τράπεζα κρατάει λογαριασμό των αναλήψεων και καταθέσεων. Υπάρχουν όμως όρια στο ανώτατο και κατώτατο ποσό κοινωνικών νομισμάτων έτσι ώστε να αποφεύγεται η συσσώρευσή του (ανώτατο όριο) και να δίνεται ένα κίνητρο σε αυτόν που είναι στο κατώτατο όριο για προσφορά εργασίας προκειμένου να αποκτήσει κοινωνικά νομίσματα. Για να συμμετέχει κανείς πρέπει να είναι μέλος, δηλαδή χρειάζεται να εγγραφεί στον κατάλογο των συναλλασσόμενων, να δηλώσει τι προϊόντα και υπηρεσίες προσφέρει και τι χρειάζεται και να ανοίξει λογαριασμό στο Σύστημα. Τα μέλη έχουν πρόσβαση στον κατάλογο με τα προσφερόμενα προϊόντα και υπηρεσίες και επιλέγουν από εκεί με ποια μέλη θα συναλλαγούν. Οι συναλλαγές καταγράφονται (π.χ. ηλεκτρονικά, σε υπολογιστή του Συστήματος) και τα μέλη εκτός απο τον ηλεκτρονικό τρόπο συναλλαγής (μέσο ιστοσελίδας) μπορούν με ένα τηλεφώνημα να αναφέρουν τη συναλλαγή.
Με το σύστημα των τοπικών ανταλλαγών μπορεί να αξιοποιηθεί η προσφορά του καθενός, είτε αυτός είναι εργαζόμενος είτε είναι άνεργος, άντρας ή γυναίκα, νέος ή ηλικιωμένος, ντόπιος ή μετανάστης. Γιατί το συμβολικό χρήμα που χρησιμοποιείται δεν προσφέρεται για δημιουργία κέρδους αλλά αντιπροσωπεύει απλώς και μόνο την αξία των προσφερόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών, ώστε να είναι δυνατή η ανταλλαγή τους μεταξύ των μελών. Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες αποτιμώνται με βάση την εργασία που περιέχουν και όχι με βάση την εμπορευματική τους αξία. Τα κοινωνικά νομίσματα δεν τοκίζονται, δεν παράγουν πληθωρισμό, δεν δίνουν κέρδος. Δεν μπορείς να γίνεις πλούσιος με τακοινωνικά νομίσματα. Παράλληλα, δεν πρέπει να υποτιμάται και η συμβολή του συστήματος αυτού στην επανατοπικοποίηση της οικονομίας, επομένως και η κοινωνική σημασία του. Με το σύστημα αυτό οι άνθρωποι της τοπικής κοινωνίας γνωρίζονται μεταξύ τους, αναπτύσσονται φιλίες στη βάση της αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας και όχι του κέρδους και της εκμετάλλευσης, ενώ ταυτόχρονα ξαναζωντανεύει η τοπική παραγωγή.
