Αίγινα Copyright 2014. Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη el.travelogues.gr
-Το νησολόγιο του Fr. Piacenza (1688) περιλαμβάνει χάρτες με εξαιρετική χάραξη και πλούσιο αφηγηματικό υλικό για τα νησιά του Αιγαίου πελάγους αλλά και την Κύπρο και την Πελοπόννησο και από τις πρωιμότερους χάρτες της Αίγινας.
Πρωτοπόρα θεωρούνται τα εικονογραφικά θέματα που συνοδεύουν τη σημαντική για την αρχαιοδιφική έρευνά του έκδοση του ταξιδιού του J. Spon (1678). Τα περισσότερα από τα θέματα αυτά κατατάσσονται ως οι πρώτες απεικονίσεις, κυρίως αρχαιολογικών μνημείων και ερειπίων. Οι πρωιμότερες εικόνες που έχουμε για την Αίγινα αφορούν αρχαιότητες από το νησί: επιγραφές στον R. Chandler στα 1776 και απεικόνιση του όρθιου κίονα στη θέση Κολώνα στον Ed. Dodwell στα 1819 (και Ed. Dodwell, 1819). Σχέδια αρχιτεκτονικών μελών και επιγραφές από το νησί έχουμε επίσης και στους Ch.R. Cockerel (1830) καιW.M. Leake (1846).
Στο σπάνιο Λεύκωμα της Γενναδείου Βιβλιοθήκης με σχέδια σε σέπια (Album of 18 original drawings in sepia, περ. 1800), ο καλλιτέχνης αποδίδει έντονα το περιβάλλον τοπίο κυρίως παρά συγκεκριμένα μνημεία στον χώρο.
Λίγο μετά την Ελληνική Επανάσταση (1829), ο Η.W. Williams με έντονα ρομαντικό ύφος αναδεικνύει τη δύναμη των δωρικών κιόνων του ναού της Αφαίας στο εντυπωσιακό τοπίο, ενώ οι απόψεις του O.M. von Stackelberg (1830) προβάλλουν τη γαλήνη των αρχαιολογικών τοποθεσιών και των ερειπίων τους. Ο ίδιος ο O.M. von Stackelberg (1828) μας παραδίδει και γυναικεία ενδυμασία της περιοχής. Μετά το ταξίδι του στον ελλαδικό χώρο στις αρχές του 19ου αιώνα, ο O.M. von Stackelberg (1834) κατάφερε να αποδώσει τόσο τις ιστορικές τοποθεσίες, όσο και τις αρχαιότητες με το νέο, βαθμιαία αναφαινόμενο, εικαστικό ρεύμα του ρομαντισμού. Πλούτο πληροφοριών, τόσο για το ιστορικό τοπίο όσο και για τον δημόσιο και ιδιωτικό βίο των Ελλήνων κατά την προεπαναστατική περίοδο, μας παραδίδουν οι εξαιρετικής ποιότητας πίνακες του Ed. Dodwell (1819). Ευκρίνεια και συνέπεια διακρίνουν τα σχέδια του Ιταλού S. Pomardi (1820) ο οποίος συνόδευσε ως ζωγράφος τις αρχαιολογικές περιηγήσεις του Ed. Dodwell και αποτύπωσε πλήθος θέματα κατά παραγγελία.
Σχέδια υψηλής καλλιτεχνικής ποιότητας και τεχνικής συνοδεύουν τις καίριες παρατηρήσεις των μελών του Τμήματος Αρχιτεκτονικής και Γλυπτικής της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής του Μοριά, υπό τη διεύθυνση του G. A. Blouet, πάνω στα μνημεία και τους τόπους που είχαν αναλάβει να ερευνήσουν. Τα πορίσματα των μελετών αυτών και τα σχέδια που τα συνοδεύουν, τα οποία κυκλοφόρησαν σε τρεις μνημειώδεις τόμους (1831, 1833, 1838), συνέβαλαν πολύ στην διαμόρφωση της εικόνας των μνημείων και έγιναν εγχειρίδιο αναφοράς για κάθε μελλοντική σχετική μελέτη.
Τα ίδια θέματα, των ερειπίων του ναού της Αφαίας, συναντούμε και στους C. Frommel (1830), G.N. Wright (1842), J.H. Allan (1843) και Joseph Comte d’Estourmel (1848), καθώς και σε ένα από τα έργα του F.Ch.H.L. Pouqueville (1835), το οποίο δανείζεται την εικονογράφησή του από προγενέστερα δημοφιλή έργα. Άλλα θέματα με απόψεις του λιμένα της Αίγινας ή και φανταστική αναπαράσταση του αρχαίου ναού, όλα με διαφορετικό εικαστικό ύφος, εικονογραφούν, μετά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους, και το πολύ πετυχημένο έργο του Ch. Wordsworth (στην επανέκδοση του 1882), ενώ ο Th. Du Moncel προσθέτει (1843) στο γνωστό τοπίο του ερειπιώνα ανθρώπινες μορφές, που προσδίδουν έναν τόνο γραφικότητας. Την ίδια περίοδο, στα 1843, σχεδιάστηκε άποψη του ναού της Αφαίας και από τον E. Rey, του οποίου ωστόσο οι επιχρωματισμένες λιθογραφίες κυκλοφόρησαν είκοσι τέσσερα χρόνια αργότερα, στα 1867. Οι απεικονίσεις των τοπίων της Αττικής, με την Αίγινα στον ορίζοντα του C.F.T.C. D’Aligny (1843) πρωτοτυπούν ως προς τα σημεία αποτύπωσης του χώρου αλλά και τη θεματική τους.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη της Αίγινας, όπως διακρίνεται από τον Λόφο των Νυμφών, στο σχεδιαστικό «Πανόραμα της Αθήνας» από τον Fr.A. Stademann, στα 1841.
Προς το τέλος του 19ου αιώνα στην έκδοση του A. Schweiger Lerchenfeld (1887) διακρίνουμε εκτός από τα τοπία με τις αρχαιότητες και την προτίμηση του σε πιο λεπτομερή θέματα (αρχαϊκό ανάγλυφο, γυναικεία ενδυμασία). Στο Λεύκωμα (1984) μάς παραδίδονται αξιολογότατες και σπάνιες ξυλογραφίες από το πρωτοπόρο εβδομαδιαίο βρετανικό περιοδικό “The Illustrated London News” (1842-1885) και το συγγενές “The Graphic” (1869-1885). Απεικονίζονται τοποθεσίες, πρόσωπα και γεγονότα (πολιτικά, κοινωνικά, πολεμικά) από το 1842 έως το 1885.
Οι φωτογραφικές λήψεις, κυρίως των ερειπίων της Αθήνας, αποτελούν πολυτιμότατη πηγή για την ιστορία των ανασκαφικών και αναστηλωτικών εργασιών στα μνημεία της πόλης. Επιβεβαιώνουν επίσης ότι το ενδιαφέρον των φωτογράφων του 19ουαιώνα, όπως και των άλλων καλλιτεχνών της εποχής, επικεντρώνεται στις αρχαιότητες (H. Beck, 1868).
Στις αρχές πλέον του 20ού αιώνα, στο έργο του F.F. Boissonnas, έργο σταθμό στις φωτογραφικές αποτυπώσεις, έχουμε μία σπάνια λήψη (1919) της Αίγινας με καταιγίδα στο θαλασσινό τοπίο. Μία ακόμα εντυπωσιακή φωτογραφία των ερεπίων βλέπουμε και στον E. Reisinger (1923), ενώ η V. Willoughby (1925) μας παραδίδει ένα πρωτότυπο εικαστικό έργο με θέμα τη θέα από τον ναό της Αφαίας.
Σύνταξη: Ιόλη Βιγγοπούλου http://el.travelogues.gr/tag.php?view=245
